تأثير كاربرد كودهاي آلي بر خصوصيات مورفوفيزيولوژيكي گياه دارويي هميشه‌بهار (Calendula officinalis L.)

Effects of organic fertilizers application on morphophysiological characteristics of calendula (Calendula officinalis L.)

پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر كاربرد كودهای آلی بر عملكرد گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی با 10 تیمار و 3 تكرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان مورد مطالعه قرار گرفت. تیمارها شامل كود گاوی، كود مرغی و ورمی‌كمپوست، هر یك در 3 سطح (5، 10 و 15 تن در هكتار) و تیمار شاهد (عدم كوددهی) بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل وزن هزاردانه، تعداد طبق در بوته، سطح برگ، ارتفاع گیاه، وزن خشك گلبرگ‌ها، قطر طبق، شاخص محتوای كلروفیل برگ، فلاونوئید، كاروتنوئید و درصد وزنی اسانس بود. نتایج بدست آمده معنی‌دار بودن تأثیر نوع كود بر صفات وزن هزاردانه، تعداد طبق در بوته، سطح برگ، كاروتنوئید و درصد وزنی اسانس (01/0≥p) و ارتفاع گیاه، وزن خشك گلبرگ‌ها و فلاونوئید (05/0≥p) را نشان داد. در حالی‌كه نوع كود بر قطر طبق و شاخص محتوای كلروفیل برگ‌ها تأثیر معنی‌داری نداشت. به‌طور كلی می‌توان نتیجه گرفت كه كودهای آلی مورد استفاده، تأثیر مطلوبی بر عملكرد گیاه، صفات رشدی و كمّیت مواد مؤثره موجود در همیشه‌بهار داشته است.

The present study aimed to investigate the effect of application of organic fertilizers on the yield of medicinal plant, calendula (Calendula officinalis L.). The experiment was conducted in a randomized complete block design with 10 treatments and 3 replications in the research farm of Zanjan University. Treatments included cattle manure, poultry manure, and vermicompost, each at three levels (5, 10, and 15 tons per hectare) and control (without fertilizer). The measured traits were the thousand seed weight, number of capitules per plant, leaf area, plant height, petal dry weight, capitule diameter, chlorophyll content index, flavonoids, carotenoids, and essential oil percentage. Data were analyzed by SAS software, and mean comparisons was performed by Duncanʹs test. The results showed significant effects of fertilizer on thousand seed weight, capitule number per plant, leaf area, carotenoids, and essential oil percentage at p≤0.01, and plant height, petal dry weight, and flavonoid at p≤0.05. The type of fertilizer had no significant effect on capitule diameter and leaf chlorophyll content. Overall, the results showed that using organic fertilizers had favorable impact on yield, growth characteristics, and active ingredients content of Calendula.