سبك زندگي ديني (مطالعه موردي؛ تحليلي بر عوامل اسراف و مصرف‌گرايي)

The Religious Lifestyle (A Case Study: Analysis of Extravagance Factors and Consumptionism)

سال 1392 از سوي مقام معظّم رهبري به عنوان سال «حماسه سياسي و حماسه اقتصادي» نامگذاري شده است. بنابراين، اصلاح الگوي مصرف و پرهيز از اسراف به منظور يكي از ابعاد تحقّق حماسه اقتصادي براي جامعه از اهميّت بسيار زيادي برخوردار است، به طوري كه فرهنگ مصرفي مناسب، امكان سرمايه‌گذاري را فراهم مي‌كند و از اين طريق مي‌تواند موجب رشد و توسعه اقتصادي جامعه شود.آنچه پديده اصلاح الگوي مصرف و پرهيز از اسراف را اولويّت بخشيده، همانا اهميّت فاصله گرفتن از روند شكل‌گيري نوعي جامعه مصرفي است كه الگوي مصرف در آن جامعه از شكل مصرف بهينه و منطقي منحرف شده است و فرهنگ مصرفي سيري‌ناپذير مبتني بر تجمّل‌گرايي، اسراف و لذّت‌طلبي بر آن حاكم گرديده است، به گونه‌اي كه در چنين جامعه‌اي، انسان‌ها با مصرف، تنها به اميد مصرف كردن زندگي مي‌كنند. لذا پديده مصرف‌زدگي كه ويژگي آشكار چنين جوامعي است، ارمغان پيامدهاي مصرف‌گرايانه نظام سرمايه‌داري، همسو با روند جهاني شدن در ابعاد اقتصادي و فرهنگي است كه به واسطه رسانه‌هاي پرشتاب، ديجيتال و تكنولوژي‌هاي پيشرفته ارتباطاتي در گسترش اقتصاد جهاني و توسعه بازارهاي مصرف ملّي و بين‌المللي به ترويج فرهنگ مصرف‌گرايانه و تغيير رفتارهاي مصرفي مردم پرداخته است. با توجّه به اهميّت موضوع، هدف اين پژوهش بررسي ابعاد گوناگون اصلاح الگوي مصرف (مديريّت مصرف) به عنوان يكي از عرصه‌هاي تحقّق حماسه اقتصادي است. لذا نخست اهميّت و ضرورت اصلاح الگوي مصرف و پرهيز از اسراف مورد بحث قرار مي‌گيرد و پس از آن، ضرورت اصلاح الگوي مصرف و پرهيز از اسراف از ديدگاه قرآن و روايات آورده شده است و در ادامه، نحوه شكل‌گيري و ترويج مصرف‌گرايي بررسي شده است و در پايان نيز پس از بحث درباره مصاديق اسراف و تبذير و آثار آن، نتيجه‌گيري و پيشنهادها ارائه گرديده است.

The year 2014 was named the year of political epic and economic epic by the Supreme Leader. Therefore, consumption pattern modification and extravagance prevention are considered to be of utmost importance for the implementation of the economic epic in the society. Obviously enough, suitable consumption culture paves the way for the investment and leads to the economic growth and development. Moreover, what makes the consumption pattern modification and extravagance prevention prominent is moving away from the consuming society where the consumption pattern which is deviated from logical and optimized consumption and insatiable consumption culture which is based on luxury, extravagance, and epicureanism rule. In such a society, individuals only live with the desire of consumption; therefore, the phenomenon of consumption, stemming from the capitalist system, is a blatant characteristic of such a society. This phenomenon is in line with the economic and cultural globalization, which promotes global economics, expands national and international consumption markets, encourages extravagance behavior culture, and changes people’s behavior of the consumption through the highspeed digital media and developed communication technologies. Thus, the present study aims to examine various dimensions of consumption pattern modification (consumption management) in order to implement the economic epic. First, the importance of consumption pattern modification and extravagance prevention is discussed; second, the importance of consumption pattern modification and extravagance prevention in the Quran and Hadith is mentioned, and then the formation and promotion of consumptionism are examined. Finally, instances and consequences of extravagance are mentioned, and some suggestions for further studies are made