تحليل آيات مربوط به جامعيّت قرآن مجيد

A Comprehensive Analysis of the Verses of the Holy Quran

برخي آيات قرآن بر جامعيّت معارف قرآن دلالت دارند، امّا برخي اين آيات را بدين معنا مي‌دانند كه همه چيز در قرآن وجود دارد. اطلاق ظاهري اين آيات از سويي، و درك نكردن اين حقيقت براي عموم مردم از سويي ديگر سبب شده است تا برخي به توجيه منظور الهي در اين آيات بپردازند. همين امر سبب شده است تا در نحوه اظهار نظر دانشمندان اسلامي درباره قلمروي موضوعات قرآني تعارضات مختلفي ايجاد شود. بعضي از اين متفكّران اطلاق آيات جامعيّت را به تمام علوم گسترش داده‌اند و برخي نيز اين اطلاق را به جنبه شرعي و امور ديني محدود نموده‌اند. ظاهر اين آيات، نه‌تنها همه علوم را بيان نكرده است، بلكه بسياري از مطالب مورد نياز مردم در امور شرعي، مثل جزئيّات احكام و غيره را نيز بيان ننموده است. اصطلاح جامعيّت قرآن در آثار متقدّمان مسلمان موجود نيست، ولي موضوع «قلمروي موضوعي قرآن، همواره مورد توجّه انديشمندان اسلامي بوده است. آيه 89 سوره نحل، آيه 111 سوره يوسف، آيه 38 سوره انعام و آيات مشابه بر جامعيّت قرآن در اموري دلالت دارند كه به كمال و سعادت آدمي منجر مي‌شوند. آموزش علوم و دانش‌هاي گوناگون، جزو رسالت قرآن نيست. مراد از اطلاق «كُلُّ شَيْءٍ» در برخي آيات مذكور، با توجّه به قرينه مقاميّه و سياق آيات، اصول كلّي امور ديني است. از اين رو، قرآن در حُكم قانون اساسي دين است كه اصول كلّي دين را بيان كرده است و بيان مواد و تبصره‌ها را به عهده پيامبر(ص) گذاشته شده است.

Though some verses indicate the comprehensiveness of the Quran, some people take these verses as the evidence of the comprehensiveness of the Quran for everything. The apparent use of the verses and lack of understanding of them have led some to justify the divine purposes in these verses. This has led to several conflicts among some of Islamic scholars pertaining to the Quranic subjects. Some scientists have generalized the comprehensiveness of the verses to all sciences, while others have restricted the comprehensiveness of the verses to the religious and theological issues. Seemingly, theses verses not only cannot explain all sciences, but also many religious affairs like some details of injunctions of Islam. The term “comprehensiveness of the Quran” is not in old books of Muslim, but the issue of "expanding the realm of the Quran" has been considered by Islamic scholars. Verse 89 of Nahl sura, verse 111 of Yusuf sura, verse 38 of Anaam sura, and similar verses refer to the comprehensiveness of the Quran in matters that lead to human perfection and happiness. Teaching sciences and different types of knowledge are not part of the mission of the Holy Quran. The meaning of the term "all things" in the above verses, according to the evidence and the context of the verses, is the general principles of religious affairs. Hence, the Quran as the constitution of the religion has stated the general principles of the religion, and the explanations of the details and exceptions were Prophet Mohammad (Pbuh)’s responsibility.