استخراج و اندازه‌گيري آلكالوئيدهاي مورفينان از اندام‌هاي مختلف سه گونه Papaver در مرحله گلدهي با استفاده از كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا

Extraction and determination of morphinane alkaloids from different parts of three Papaver species in the flowering stage using HPLC

گیاهان دارویی منابعی غنی از متابولیت‌های ثانویه هستند. در میان این متابولیت‌ها، آلكالوئیدها گروه مهمی را تشكیل می‌دهند.Papaver bracteatum Lindl.، Papaver orientale L. و Papaver fugax Poir. گیاهان دارویی از خانواده خشخاش هستند. خصوصیات دارویی این گیاهان مربوط به قابلیت تولید و بیوسنتز گروهی از آلكالوئیدهای بنزوفنانتریدین (از زیرگروه آلكالوئیدهای بنزوایزوكوئینولین) است. مورفینان‌ها (مورفین، كدئین و تبائین) رده‌ای از آلكالوئید‌های ایزوكوئینولین با عملكرد متنوع دارویی هستند. در تحقیق حاضر، گیاهان در مراحل آغازین گلدهی جمع‌آوری شدند. سونیكاتور و كروماتوگرافی مایع با كارایی بالا به‌ترتیب برای عصاره‌گیری و اندازه‌گیری مورفینان‌ها استفاده شدند. همچنین برای سنجش آلكالوئید تام از اسپكتروفتومتر استفاده شد. نتایج نشان داد مقادیر نسبتاً بالایی از آلكالوئید تبائین در سه گونه فوق وجود دارد. میزان كدئین نسبت به تبائین كمتر بوده اما توزیع این آلكالوئیدها در قسمت‌های مختلف هر كدام از گیاهان متفاوت بود. طبق نتایج بالاترین میزان آلكالوئید تام در كپسول و ریشه P. Bracteatum و P.orientale وجود داشت، در حالی‌كه بیشترین آلكالوئید P. fugax در ساقه مشاهده شد.

Medicinal plants are rich sources of secondary metabolites. Among these metabolites, alkaloids are an important group. Papaver bracteatum Lindl., Papaver orientale L. and Papaver fugex Poir are medicinal plants from Papaveraceae family. Medicinal characteristic of these plants depend on their capability to produce and biosynthesis of benzophenanthridine alkaloids which are a sub-group of isoquinoline alkaloids. Morphinanes (morphine, codeine and thebaine) are a class of isoquinoline alkaloids with different functionality in medicine. Due to the importance of morphinanes in clinical and pharmacology fields, identification and extraction of these compounds from natural sources are a necessity. In this study, the plants were collected in the first stage of flowering. Sonicator and high-performance liquid chromatography (HPLC) were used for extracting and determining of the morphinanes, respectively. UV-Spectrophotometer was also used to determine total alkaloids. The results showed that high amounts of thebaine alkaloid were found in three studied plants. Codeine content was lower than other alkaloids; however the distribution of these alkaloids was dissimilar in different parts of the plants. According to the results, the highest total alkaloid content was found in capsules and roots of Papaver bracteatum L. and Papaver orientale L., while shoot of Papaver fugax Poir. contained.