اثر همزيستي قارچ Piriformospora indica بر تحمّل به شوري و خشكي استويا (Stevia rebaudiana) در شرايط درون ‏شيشه‏اي

The effect of Piriformospora indica inoculation on salt and drought stress tolerance in Stevia rebaudiana under in vitro conditions

براي بررسي اثر همزيستي قارچ اندوفيت Piriformospora indicaبر برخي ويژگي‌هاي رويشي و فيزيولوژيك گياه دارويي استويا (Stevia rebaudiana Bertoni) در شرايط تنش هم‌زمان شوري و خشكي، آزمايشي به‌ صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي و در سه تكرار در آزمايشگاه كشت بافت پژوهشكدۀ ژنتيك و زيست‏فناوري كشاورزي طبرستان، دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري انجام شد. عامل‏هاي آزمايش، سه سطح پتانسيل اسمزي (صفر، 5 و 10 بار)، سه منبع اسمزي NaCl (N)، مانيتول (M) و NaCl+ مانيتول (Na+M) و تيمار همزيستي قارچي در دو سطح بدون‌ تلقيح‌ و تلقيح قارچ P. indica بود كه به‌ ‌مدّت يك ماه به گياهچه‏ها اعمال شد و سپس صفات رويشي و فيزيولوژيك اندازه‏گيري شد. نتايج حاصل از تجزيۀ واريانس نشان داد كه برهم‌كنش سطوح، منبع اسمزي و همزيستي قارچي در بسياري از صفات بررسي‌شده، معني‏دار است. قارچ P. indicaدر سطح اسمزي 5 بار با كاربرد مانيتول و تركيب هم‌زمان دو منبع اسمزي (Na+M)، وزن خشك برگ (به‌ترتيب 112 و 156) و بخش هوايي (به‌ترتيب 49 و 144 درصد) را نسبت به شاهد افزايش داد. در مجموع، قارچ P. indica در بيشتر سطوح و منابع اسمزي مطالعه‌شده، رشد رويشي اندام‏هاي گياهي را بهبود بخشيد كه بيشترين اثر مثبت آن در تنش خشكي ناشي از مانيتول و همچنين تركيب هم‌زمان NaCl و مانيتول (Na+M) و به‏ويژه در تنش اسمزي متوسّط (5 بار) مشاهده شد. بنابراين، نتايج اين پژوهش، كارايي مثبت تلقيح قارچ P. indica در افزايش تحمّل گياه دارويي استويا نسبت به تنش اسمزي بود.

In order to investigate the effect of Piriformospora indica under salt and drought stresses on some vegetative characteristics and physiological parameters of stevia (Stevia rebaudiana Bertoni) medicinal plant, an experiment was conducted in factorial arrangement based on completely randomized design with three replicates at Genetics and Agricultural Biotechnology Institute in Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University. Factors include three levels of osmatic potential (0, 5, and 10 bar) and with three osmotic sources including NaCl (Na), Mannitol (M) and NaCl+Mannitol (N+M) and inoculation of mycorrhizae like fungi at two levels (noninoculated and inoculation with fungi). The plantlets were treated for 30 days and then some morphological and physiological parameters were measured. Results of ANOVA showed that there was a significant interaction between osmatic source and levels with fungi inoculation for the most determined parameters. Inoculation of stevia plantlets with P. indica at osmatic level of 5 bar caused either by M or M+Na markedly improved dry weight of leaf (112 and 156%, respectively) and aerial parts (49 and 144%, respectively) as compared to the uninoculated control. Fungi inoculation positively improved vegetative parameters of stevia plant under most osmatic levels and sources. The most ameliorate effect, however, was observed where M as drought stress or M+Na were adjusted to 5 bar. Therefore, the results of this study represented a positive effect of P. indica inoculation in inproving osmotic tolerance of stevia medicinal plant.