بررسي ناهنجاري‌هاي رفتار كروموزومي و ويژگي‌هاي مورفولوژي در ژنوتيپ‌هاي حاصل از تلاقي بين‌‌گونه‌‎‌اي پنبۀ بومي كرمان با رقم VTDL گونۀ آربورئوم

Chromosomal abnormality behaviors and morphological evaluation of genotypes derived from hybrids of Kerman endemic cotton and VTDL variety of Arboreum

پژوهش حاضر براي بررسي رفتار كروموزوم‌ها در ميوز دو گونۀ پنبۀ بومي كرمان (Gossypium herbaceum)، رقم VTDL از گونۀ G. arboreum و هيبريد حاصل از تلاقي دو گونه و همچنين ژنوتيپ‌هاي حاصل از نتاج تلاقي برگشتي چهارم آن‌ها انجام شد. نتاج مربوط به بررسي رفتار كروموزومي هيبريد F1 نشان داد كه در 40 درصد سلول‌هاي مشاهده‌شده در مرحلۀ متافاز 1، يك عدد كوادري والان از نوع مجاور تشكيل مي‌شود. در سلول‌هايي كه در مرحلۀ متافاز 2 بررسي شدند در يكي از آن‌ها كروموزوم سرگردان ديده شد و رفتار كروموزوم‌ها در ساير مراحل تقسيم به‌شكل نرمال بود. انجام تلاقي‌هاي برگشتي متوالي، اين ناهنجاري‌ها را كاهش داده است. صفات ظاهري در بوته‌هاي حاصل از تلاقي برگشتي كاملاً به سمت گونۀ هرباسئوم تمايل داشتند و تنها تعداد محدودي از صفات از گونۀ آربورئوم در نتاج، باقي مانده بودند. از آنجا كه اصلاح همه صفات به‌طور هم‌زمان و به‌ويژه به روش تلاقي‌هاي دور در يك مرحله ممكن نيست. بنابراين دسترسي به اين نتاج به‌دست‌ آمده ممكن است بزرگ‌ترين گام در مراحل اوليۀ اصلاح ارقام بومي ايران باشد.

This study was carried out in order to investigate on chromosomal behavior during meiosis in Kerman endemic cotton (Gossypium herbaceum) and VTDL (G. arboretum) species, F1 hybrids of two species and BC4 genotypes. The F1s investigations showed that in 40 percent of tested cells, there was one adjacent quadrivalent. Only in one case there was one lag chromosome at MII and the rest of next meiosis stages were normal. Repeated back crosses (up to BC4) caused to reduce the irregularities. Morphological traits in back crosses, were mostly similar to G. herbaceum and only in few cases were left from G. arboretum species. Since simultaneously breeding for all traits, especially through far hybridization, is not possible at one stage, so the resulted offspring would be great achievement at the early steps of endemic cotton improvement.