بررسي ميزان مقاومت به تنش خشكي گياهچه‌هاي دو لاين گياه تريتيكاله (Triticosecale × Wittmack) با تأكيد بر برخي آنتي‌اكسيدان‌هاي آنزيمي و غيرآنزيمي

Evaluation of resistance to drought stress in seedlings of two lines of Triticale (Triticosecale × Wittmack) with emphasis on some enzymatic and nonenzymatic antioxidants

خشكي، يكي از مهم‌ترين عوامل بازدارنده رشد و نمو گياهان در محيط است. بنابراين براي بررسي تنش خشكي و ارزيابي سيستم‌هاي مقاومتي دو لاين ET8320 و Sanabad گياه تريتيكاله (Triticosecale × Wittmack)، غله جديد ساخته دست بشر، آزمايشي در قالب طرح كاملا تصادفي و با سه تكرار به‌شكل گلداني در شرايط گلخانه انجام شد. سطوح خشكي آزمايش‌شده شامل 30 و 60 درصد ظرفيت زراعي براي شرايط تنش و 90 درصد ظرفيت زراعي براي شاهد انتخاب شد. يك هفته پس از اعمال تنش خشكي نمونه‌برداري براي بررسي برخي صفات مورفوفيزيولوژيك و بيوشيميايي درمرحله گياهچه‌اي انجام شد. نتايج حاصل از بررسي آماري نشان داد كه در هر دو لاين گياه با افزايش سطح تنش خشكي، شاخص‌هاي رشد كاهش يافت. مقايسه محتواي كلروفيل a، b، كلروفيل‌كل و كاروتنوئيد نشان داد كه با افزايش تنش خشكي محتواي رنگدانه‌هاي فتوسنتزي در هر دو لاين به‌طور معني‌داري افزايش يافت (05/0>P )؛ ولي ميزان افزايش اين رنگدانه‌ها در ET8320 بيشتر از Sanabad بود. گرچه تنش خشكي در هر دو لاين، محتواي آنتي‌اكسيدان غيرآنزيمي پرولين و كربوهيدرات‌هاي محلول (از انواع اسموليت‌ها)، و نيز فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيدان سوپراكسيد ديسموتاز و گاياكول پراكسيداز را افزايش داد، اين افزايش در Sanabad بيشتر از ET83-20 بود. شدت آسيب‌ديدگي شاخص‌هاي رشد و نحوه بروز ساز‌و‌كار‌هاي دفاعي دو لاين نشان مي‌دهدكه ET83-20 در برابر تنش خشكي، نسبت به Sanabad مقاومت كمتري دارد. از‌اين‌رو Sanabad جايگزين بهتري براي گندم نان معرفي شد.

Drought is one of the most important factors that limit plant growth and development. In order to study the effect of drought stress in two lines of Triticale Sanabad and ET8320 as the new manmade cereal, a greenhouse experiment was arranged in a threereplicate completely randomized factorial design. Drought stress was applied as limited irrigation by 30% and 60% of field capacity as a drought condition and 90% of field capacity as a control. One week after applying the stress, some growth criterions and biochemical parameters were evaluated for seedlings. Results of statistical analysis showed that drought stress reduced growth parameters (including dry weight of root and shoot, root length and diameter, root and leaf area) and increased the levels of chlorophyll a, b, total chlorophyll and carotenoid in both lines. However, the pigments contentof ET8320 had a further increase than the other. The results also showed that proline content as nonenzymatic antioxidant and soluble sugars as osmolytes and antioxidant enzyme activities of superoxide dismutase and guaiacol peroxidase increased under drought stress. However, these increases were more significant in line Sanabad. The damage levels of growth criterions and defence mechanisms show that ET8320 is less resistance to drought stress than Sanabad. So the line Sanabad could be introduced as a better alternative to wheat bread.