مديريت الگوي بهينه كشت محصولات زراعي استان مازندران با بهره‏گيري از الگوي آرماني

Management of Optimum Cropping Pattern of Crops in Mazandaran Province Using Goal Programming

با توجه به نقش و اهميت مديريت واحدهاي زراعي، استفاده از الگو‌هاي برنامه‌ريزي رياضي در تعيين الگوي بهينه كشت نقش بسزايي دارد. در اين تحقيق از روش برنامه‌ريزي آرماني به منظور بهينه‌سازي الگوي كشت استان در 5 الگو استفاده شد. اهداف اين پژوهش شامل بيشينه‏سازي بازده برنامه‌اي (الگوي يك)، حفاظت از محيط زيست (الگوي دو)، افزايش اشتغال (الگوي سه)، توسعه پايدار منابع آبي (الگوي چهار) و دستيابي هم‌زمان به اهداف مذكور (الگوي پنج) مي‌باشد. روش نمونه گيري در اين تحقيق، روش‏نمونه‏گيري طبقه‏بندي دو مرحله‏اي است و به اين منظور 493 پرسش‏نامه از سطح 19 شهرستان‌ استان مازندران در سال زراعي 1390 -1391 تكميل شد. نتايج به دست آمده نشان داد كه الگوي پنج با ايجاد مصالحه و توازن بين اهداف فوق‌ يك توصيه بينابين و جامع نگر براي الگوي كشت استان ارائه مي‌نمايد به طوري كه با 4 درصد افزايش در بازده برنامه‌اي فعلي و به طور متوسط با 85/2 درصد كاهش مصرف كودهاي شيميايي، 38/0 درصد كاهش مصرف سموم دفع آفات، 48/8 درصد افزايش اشتغال و 9987/0 درصد كاهش مصرف آب به طور نسبي تمام اهداف تحقيق را تأمين مي‌نمايد

Abstract Due to importance of farm management, mathematical programming models plays an important role in determining the optimum cropping pattern. In this research, goal programming model was applied to optimize the cropping pattern in the five scenarios. The objectives of this study include maximizing gross margin (scenario one), environmental conservation (scenario two), increase in employment (scenario three), sustainable development of water resources (scenario four) and simultaneously achieve these goals (scenario five). Sampling method of this research is two-stage stratified sampling and 493 questionnaires has been completed from 19 counties in Mazandaran Province. The results show that the achievement of the objectives of economic, social and environmental simultaneously (scenario five) is the most appropriate model. The model of this scenario create reconciliation and balance between these goals and offers holistic advice for province cropping pattern which provide all objectives relatively by increase 4 percent in current gross margin, decrease 2.85 percent in fertilizer consumption, decrease 0.38 percent in pesticide consumption, increase 8.48 percent in employment and decrease 0.9987 percent in water consumption. JEL Classification: C61, Q12, Q58 Keywords: Optimum Cropping Pattern, Goal Programming, Sustainable Development, Mazandaran Province