مقايسه تأثير طب فشاري و لمس بر سردردهاي ناشي از بي حسي اسپاينال پس از سزارين

Comparison of the effects of acupressure and touch on the headache caused by spinal anesthesia after cesarean section

مقدمه: سردرد پس از سوراخ شدن سخت شامه يكي از مشكلات شايع بي حسي نخاعي به ويژه در زنان تحت عمل جراحي سزارين است. بهتر است براي درمان اينگونه سردردها از روش هاي غير دارويي استفاده شود. يكي از روش هاي كنترل غير دارويي درد، استفاده از طب فشاري است، اما تاكنون تأثير آن بر سردردهاي پس از بي حسي اسپاينال بررسي نشده است. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسي تأثير طب فشاري و لمس بر سردردهاي ناشي از بي حسي اسپاينال در زنان تحت سزارين انجام شد. روش كار: اين مطالعه كارآزمايي باليني تصادفي شده با گروه كنترل در سال 1394 بر روي 90 نفر از زناني كه براي بي حس كردن آن ها جهت عمل سزارين از روش بي حسي نخاعي نوع اسپاينال استفاده شده بود، در بيمارستان اميرالمومنين (ع) سمنان انجام شد. بيماران به طور تصادفي به گروه هاي طب فشاري، لمس و كنترل تقسيم شدند. شدت درد با استفاده از مقياس اندازه گيري بصري شدت درد سنجيده شد. سپس تغييرات شدت درد قبل و بعد از مداخله اندازه گيري و ثبت گرديد. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار آماري SPSS (نسخه 16) و آزمون‌هاي ضريب همبستگي پيرسون و اسپيرمن، كروسكال واليس، تي زوجي و آنووا انجام شد. ميزان p كمتر از 01/0 معني دار در نظر گرفته شد. يافته ها: ميانگين نمره سردرد پس از بي حسي نخاعي قبل از مداخله در گروه كنترل 47/1±43/4، در گروه لمس 65/1±48/4 و در گروه طب فشاري 72/1±73/4 بود كه تفاوت آماري معني داري بين ميانگين نمرات سردرد سه گروه مشاهده نشد (05/0p). همچنين پس از مداخله، ميانگين نمرات سردرد گروه طب‌فشاري در مقايسه با گروه لمس به طور معني داري كاهش يافت (001/0>p). نتيجه گيري: طب فشاري در مقايسه با لمس، تأثير بيشتري در كاهش شدت سردرد ناشي از بي حسي اسپاينال در زنان تحت عمل جراحي سزارين دارد. بنابراين پيشنهاد مي شود از طب فشاري در كنار ساير درمان هاي مرسوم جهت كنترل و درمان اينگونه سردردها استفاده شود.

Introduction: PostDural puncture headache (PDPH) is one of the common complications of spinal anesthesia, especially after cesarean section. It is better to treat this headache by nonpharmaceutical methods. One of the nonpharmaceutical pain control methods is the use of acupressure. But so far, its impact on headache after spinal anesthesia has not been studied. Therefore, this study was performed with aim to evaluate the effect of acupressure and touch on headache caused by spinal anesthesia after cesarean section. Methods: This randomized clinical trial with control group was conducted on 90 patients who underwent cesarean section by spinal anesthesia in Semnan Amir AlMomenin (A) Hospital in 2015. These patients were randomly divided into acupressure, touch and control groups. Pain severity was measured by Visual Analog Scale (VAS). Then, changes of pain severity pre and post intervention was measured and recorded. Data was analyzed by SPSS software (version 16) and Pearson and Spearman correlation coefficient tests, KruskalWallis test, ANOVA and paired ttest. PResults: The mean of preintervention PDHP scores in the control, touch and acupressure groups were 4.43±1.47, 4.48±1.65 and 4.73±1.72, respectively that no statistically significant difference was observed between three groups in terms of mean of preintervention PDHP scores (P˃0.05). After the intervention, there was a statistically significant decrease in mean pain score in acupressure and touch groups in comparison with control group (P˂0.001). Also, after intervention, there was a statistically significant decrease in mean of headache scores in the acupressure group compared with touch group (P˂0.001). Conclusion: Comparing with touch, acupressure was more effective for headacherelieving after spinal anesthesia in women undergoing cesarean section. Therefore, it is suggested that acupressure along with other conventional treatments be used to control and treat such headaches