ارزيابي تغييرات نمايه هاي فرين دما بر روي پهنه ي استان كردستان طي نيم سده ي اخير

Evaluation Of Changes In Extreme Temperature Indices Over The Kurdistan Province During Last Half Century

براي انجام اين پژوهش داده هاي روزانه ي دماي كمينه و بيشينه ي 11 پيمونگاه همديد و 15 پيمونگاه اقليمي در داخل و خارج از استان طي بازه ي زماني 1/1/1962 تا 31/12/2010 استفاده شد. داده ها به كمك روش كريگينگ معمولي با تفكيك مكاني 6*6 كيلومتر ميان يابي شدند كه حاصل آن811 ياخته بود كه استان كردستان را پوشش مي دادند. دو پايگاه داده(گاه جاي) در ابعاد 811*17898 براي دماي كمينه و بيشينه ايجاد شد كه بر روي رديف ها روز(زمان) و بر روي ستون ها ياخته ها(مكان) قرار داشتند. اين دو پايگاه داده مبناي محاسبات فرين هاي دما بر روي استان قرار گرفت. از 16 نمايه ي پيشنهاد شده ي تيم كارشناسي تغيير اقليم و نمايه ها جهت واكاوي و شناسايي فرين ها بهره گرفتيم. براي هر كدام از 811 ياخته بر روي استان، مقادير نمايه ها محاسبه شد. به كمك روش ناپارامتري من كندال معناداري روند بر روي هر كدام از 811 ياخته در سطح اطمينان 95 درصد مورد آزمون قرار گرفت. به كمك روش رگرسيون خطي مقادير شيب و نرخ تغييرات بر روي ياخته هاي داراي روند معنادار بدست آمد. يافته هاي اين پژوهش نشان داد كه بر روي مناطق كم ارتفاع و پست در بخش هاي غربي و شرقي استان روند نمايه هاي فرين گرم مثبت و روند نمايه هاي فرين سرد منفي است. بر روي بلندي ها و ارتفاعات در شمال و مركز استان عكس اين شرايط صادق است. اختلاف و دامنه ي دماي شبانه روزي(DTR) بر روي استان روبه كاهش است. هم چنين نرخ تغييرات فرين هاي دماي شبانه بيشتر از نرخ تغييرات دماي روزانه است.

To doing this research, daily minimum and maximum temperature data from 11 synoptic stations and 15 climatology stations on the in and out of Kurdistan province during 1/1/1962 to 31/12/2010 have been used. Data interpolated on 6  by Kriging interpolation method. The 811 pixels obtained that cover the whole of the province. Two data base in 17898 811 pixels have been created that located days on the rows and pixels on the columns. The 16 extreme temperature indices of Expert Team of Climate Change Detection and Indices (ETCCDI) have been used. For each pixel the 16 indices calculated and evaluated significant trend by nonparametric MannKendal method in the 95% confidence level. The trend slope estimated by liner regression. To doing spatial analysis, the trend and slope rate changes for each indices have been shown in separate maps. The results of this study showed that extreme warm indices are increasing over the low lands and extreme cold indices are decreasing over the heights and mountains. The positive trend for extreme warm indices observed in the west, southwestern and semieastern parts of the province. The spatial extent of increasing warm nights is more than warm days. The cold extremes are increasing on the heights and decreasing over the low lands and floor plains. The durnal temperature range(DTR) has been decreased. The changes rate of extreme minimum temperature is more than  daily extreme temperature changes.