تحليل انتقادي آراي شارحان اشارات در باب تعين واجب تعالي

Critical analysis of commentators’s opinions of Isharat about Divine Unity

ابن‌سينا در كتاب اشارات و تنبيهات براي بيان توحيد واجب‌الوجود استدلالي در تعين واجب‌الوجود اقامه مي‌كند. توضيح اين استدلال او از وجوه مختلف مورد اختلاف شارحان واقع شده است. اختلاف اول اين‌كه وي در اين‌جا يك استدلال در تعين واجب‌الوجود اقامه كرده است يا دو استدلال. اختلاف دوم اين‌كه محور استدلال ابن‌سينا، براي نفي تعيني كه از جانب ذات نيست، يك واجب است يا دو واجب؟ و سرانجام اين اختلاف كه منظور از عبارت «و باقي الاقسام محال» چيست؟ در اين مقاله به بيان و بررسي اقوال مختلف در موارد مذكور پرداخته‌ايم و وجه صحيح در هر مورد را بيان كرده‌ايم.

Ibn Sina, in his Al-Isharat, presents an argument for the Divine Unity based on His Uniqueness. This argument has been the subject of different interpretations by the commentators of Al-Isharat. The first interpretation is whether Ibn Sina presented one argument or two for Divine Uniqueness. The second is whether his argument against the uniqueness outside God’s essence is one or two. There are also interpretations on what Ibn Sina meant by “… wa baqy al-aqsaam muhaal” (“ …Other options are impossible”). In this paper we will investigate all the three interpretations and propose the correct one in each case.