اندوخته كربن روي زميني و خاك كبوده (Populus alba L.) در فاصله كاشت‌هاي مختلف در استان چهارمحال و بختياري

Aboveground and soil carbon sequestration of white poplar (Populus alba L.) species in four different planting spaces in Chaharmahal and Bakhtiari province

ترسيب كربن اتمسفري در اندام‌هاي گياهي و خاك‌هاي زير آنها از سازوكارهاي مقابله با بحران گرمايش زمين است. اين مطالعه به‌منظور بررسي ترسيب كربن در ساختار زي‌توده و خاك تحت كشت صنوبر كبوده (Populous alba L.) در فواصل كشت مختلف در استان چهارمحال و بختياري انجام شد. ابتدا چهار قطعه يك‌هكتاري صنوبركاري‌شده با كبوده با سن يكسان (10 ساله) و با فواصل كاشت مختلف (0/5×0/5، 1×1، 2×2 و 4×4 متر) در شرايط مشابه اقليمي در استان چهارمحال و بختياري انتخاب شدند. سپس از هر يك از مناطق، 10 اصله درخت (درمجموع 40 اصله درخت) انتخاب و قطع شدند. درختان قطع‌شده در عرصه بلافاصله وزن شدند و وزن تر درختان به‌تفكيك اندام‌هاي مختلف ثبت شد. پس از نمونه‌گيري از قسمت‌هاي مختلف درختان، با روش احتراق در كوره الكتريكي، كربن اندوخته‌شده در زي‌توده به‌دست آمد. همچنين از هر منطقه 10 نمونه از عمق صفر تا 30 سانتي‌متري خاك برداشت شد و مقدار كربن خاك اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه بيشترين ذخيره كربن در اندام‌هاي درختان به‌ترتيب مربوط به تنه اصلي، شاخه، سرشاخه، پوست و برگ درختان بود. بيشترين اندوخته كربن روي زميني مربوط به درختان با فاصله كاشت 0/5×0/5 متر به‌ميزان 226/5 تن در هكتار به‌دست آمد. براساس نتايج، افزايش فاصله كاشت صنوبر باعث كاهش 50 درصدي در ميزان ترسيب كربن در خاك زير آن شده بود، به‌طوري‌كه در خاك توده‌هاي با فواصل 0/5 و يك‌متري به‌ترتيب 79/6 و 76/3 تن و در تراكم كم، 37/6 تن در هكتار كربن ترسيب شده بود.

Sequestration of atmospheric carbon in plant and the underlying soil is a mechanism to encounter the global warming. This study investigated carbon sequestration in biomass and soils of Chaharmahal and Bakhtiari’s poplar plantations. To this aim four oneha regions were initially selected, in which Populus alba seedlings were planted. The 10year individuals were planted at four different planting spaces (0.5×0.5, 1×1, 2×2 and 4×4 m). From each of the areas 10 trees (total number of 40 trees) were selected and felled. They were immediately weighted, and the wet weights for different tree parts were recorded separately. Biomass was derived after sampling carbon stocks, which revealed that the highest sequestration rates in tree organs is accumulated in trunk, branches, twigs and leaves, respectively. The sequestrated carbon in the biomass was derived by burning in electrical kiln. In addition, 10 soil samples were randomly drawn from two different depths (0 to 15 and 15 to 30 cm) across each region. The WalkleyBlack method was applied to obtain the amount of carbon sequestration in the soil. The highest amount of sequestrated carbon (226.465 ton per ha) was recorded for 0.5×0.5 m planting space. The results indicated a 50% decrease in carbon sequestration along with increasing the planting space, with 79.6 and 76.3 tons per ha in 0.5 m and 1 m space, whereas 37.6 tons per ha was sequestrated in lowdensity plantation.