الهيات سلبي از ديدگاه قاضي سعيد قمي و ابن ميمون اندلسي

Negative theology view of Ghazi Saeed Qomi and Ibn Meymun Andolesi

يكي از مهمترين دغدغه هاي متفكران و فلاسفه، شناخت حق‌تعالي و صفات و اسمائش است. عمده تفكر در خصوص صفات خداوند متعال تقسيم آن به صفات ثبوتيه و صفات سلبيه است. اما در مقابل تفكر رايج، ديدگاه ديگري است كه اتصاف خداوند به صفات ثبوتي را انكار نموده و تنها صفاتي كه خداوند به آن متصف است، صفات سلبيه مي داند، اين ديدگاه كه به نظريه الهيات سلبي يا الهيات تنزيهي مشهور است و در رأس اين نظريه قاضي سعيد قمي و ابن ميمون اندلسي بوده، بر اين اعتقاد است كه آنچه كه به عنوان صفات ثبوتيه درمورد حق تعالي ذكر مي شود، به سلب نقيضشان بر مي‌گردند؛ آنها مي‌گويند با توجه به اين مطلب كه اصالت از آن ماهيت است نه وجود ونيز بين وجود حق‌تعالي و وجود مخلوقات اشتراك لفظي است و سنخيت بين وجود خداوند متعال و ساير موجودات نيست، لذا حق‌تعالي فقط به صفات سلبيه متصف است.

Knowing Allah Almighty and His attributes and names is among the greatest concerns of scholars and philosophers. Much of the literature on the attributes of Allah (swt) is on the dichotomy of positive and negative attributes. However, there is also another view that does not believe in the use of positive attributes for Allah (swt), instead, it asserts that Allah Almighty can only be known and described by negative attributes. This view is known as negative theology or apophetic theology pioneered by Ghazi Saeed Qomi and Ibn Meymun (Maimonides). They contend that what is considered as positive attributes refer to the negation of their opposites. They further refer to the principality of essence rather than existence and believe that Allah Most High has nothing in common with other beings and even the common term “existence” is only a homonym when used for Allah and His creatures. They conclude that positive attributes do not hold true for Allah and He can only be known and described by negative attributes.