سطوح درك مفهوم امامت در شعر آييني معاصر

Understanding the levels of concept of leadership in contemporary religious poetry

آنچه اشعار مذهبي را از ديگر سروده‌ها جدا مي‌كند محتواي آن‌هاست؛ يعني مذهب. بنابراين مهم‌ترين رويكرد در نقد شعر مذهبي، نقد محتواست. مهمترين مسأله در اين رويكرد نقد، سنجش ميزان فهم و باورمندي شاعر نسبت به مباني آيين است. محور باور‌هاي تشيع و وجه تمايز آن با ديگر مذاهب، به طور عمده مفهوم امامت است؛ لذا سنجش سطح دانش و شناخت مفهوم امامت و نيز عمق باورمندي به اين دانسته‌‌ها به عنوان ملاكي تعيين كننده در نقد محتوايي شعر شيعي محسوب مي‌شود. در اين نوشته تلاش شده كه سطوح مختلف اين شناخت مورد بررسي قرار بگيرد و راهكار‌هايي براي سنجش عمق باور شاعر پيشنهاد شود. در اين تحقيق فهم مفهوم امامت به اين 10 سطح تفكيك شده است: الف) دريافت‌هاي حداقلي و تقصيري: 1- امام: شخصيتي تاريخي 2- امام: رهبر سياسي ب) دريافت‌هاي كلامي و متعارف شيعي: 3- امام: صاحب فضايل 4- امام: محبوب خدا و خلق 5- امام: مستحق جايگاه امامت و خلافت، ج) دريافت‌هاي باطن‌گرايانه: 6- امام: نور و حقيقتي برتر 7- امام: حقيقت قرآن كريم 8- امام: حاضر در خلقت 9- امام: قابل الحاق و وحدت، د)دريافت‌هاي غلوآميز: 10- استقلال امام و غلو. در اين نوشته، استخراج سطوح باورمندي بر پايۀ قرآن و حديث شيعي بوده و شعر‌هاي مورد بررسي اين پژوهش از ميان معاصران انتخاب شده است

The difference of religious poems with other is their content; then the main approach in criticism of this poetry, should be criticism of content. The main issue in this criticism is measurement of the understanding and poet’s belief to the foundations of religion. The main beliefs of Shiite and its difference with other religions are mainly the concept of leadership. Then measurement of the level of knowledge and understanding of the concept of leadership and the depth of belief to this knowledge are as a decisive in content criticism of Shiite poems. In this paper, it is tried to study the various levels of this knowledge and to suggest the solutions of measuring the depth of poet’s belief. In this research, the understanding of the concept of leadership is divided into 10 levels: The minimalistic Approaches: 1.Imam: historical character. 2. Imam: political leader. The theological and Doctrinal Approaches: 3. Imam: a virtuous man. 4. Imam: beloved in god and people. 5. Imam: deserving to leadership and caliphate. The mystical Approaches: 6. Imam: light and top truth. 7. Imam: truth of Quran. 8. Imam: present at the creation. 9. Imam: able to join and unity. The exaggerated Approaches: 10. Change Imam to God (exaggeration). In this paper, extraction of levels of poets ‘belief based on the Quran and Shiite Hadith and contemporary poems are selected in research.