نقد جماعت‌ گرايي بر ليبراليسم و ارزيابيِ آن از منظرِ ريچارد رورتي

Evaluation from Richard Rorty's Point of View

مكتب جماعت‌گرايي يكي از منتقدان اصلي نظريۀ اخلاقي ـ سياسيِ ليبراليسم به شمار مي‌آيد. طبق نظر بنيان‌گذاران اين مكتب، ليبراليسم تصويري از هويتِ انسان را پيش‌فرض مي‌گيرد كه حق پيوندهاي جمعي در آن ادا نمي‌شود. ليبراليسم با تأكيدِ نادرست بر اولويتِ عدالت از منظري فردگرايانه، تكاليفِ دگرخواهانه و تعهداتِ جمعيِ به‌ارث‌رسيده از سنت و تاريخ را، كه نقشي قوام‌بخش در هويتِ فرد ايفا مي‌كنند، ناديده مي‌گيرد و به غلبۀ شخصيت‌هايي ميان‌مايه، خودخواه، و بيگانه با ارزش‌هاي جمعي دامن مي‌زند. در اين مقاله مي‌كوشم اين انتقادها را به اختصار شرح دهم و سپس از منظرِ يكي از مدافعانِ ليبراليسم، يعني ريچارد رورتي، آن‌ها را پاسخ دهم. رورتي اين سخنِ جماعت‌گرايان را مي‌پذيرد كه اجتماع نقشي قوام‌بخش در شكل‌گيريِ هويتِ فرد ايفا مي‌كند، اما نقدهاي آنان را بر قطبِ پراگماتيستيِ ليبراليسمِ معاصر وارد نمي‌داند و مي‌كوشد نشان دهد ليبراليسمِ سياسي سدۀ بيستم، كه بهترين صورت‌بنديِ خود را در آثارِ جان ديويي و جان رالز پيدا مي‌كند، به دليلِ سازگاري با تاريخ‌گرايي و قوم‌مداري، برخلافِ ليبراليسمِ فلسفيِ فيلسوفانِ روشنگري، از انتقادهاي جماعت‌گرايان مصون است.

Communitarianism is one of the main critics of moralpolitical theory of liberalism. According to communitarians, liberalism presupposes an image of human identity which does not do justice to the collective ties between human being. It ignores altruist duties and common loyalties to traditional, historical values by inappropriately insisting on priority of justice from an individualist point of view, culminating in advent of ignoble, egoist characters unfamiliar with collective values. In this essay, firstly, I would elaborate these critiques and then try to answer them from Richard Rorty's point of view. Though Rorty agrees with the communitarians' claim that community makes a constitutive contribution to the identity of individuals, he believes that the pragmatist pole of contemporary liberalism is not subject to the communitarian objections. He tries to show that 20th century political liberalism, best formulated by John Dewy and John Rawls, is immune to communitarian critiques because of its consistency with historicism and ethnocentrism.