ارزيابي ريسك ايمني سدها (مطالعه موردي: ريسك سيلاب در سد گلستان)

Dam Safety Risk Assessment (Case Study: Flood Risk for Golestan Dam)

در صنعت سد سازي، مسئله ايمني سد از مهم ترين مسائل در هنگام طراحي، ساخت و بهره برداري به شمار مي آيد. امروزه استفاده از فنون ارزيابي كمي ريسك در مديريت ايمني سدها، به ويژه در كشورهاي توسعه يافته، به سرعت در حال گسترش است. اما، اين رويكرد جديد به مهندسي سد و ايمني در ايران همچنان ناشناخته است و تحقيقات اندكي در اين زمينه انجام شده است. در اين مقاله، ابتدا روشهاي ارزيابي ريسك در ايمني سدها مورد بررسي قرار گرفته و روش ارزيابي بر اساس دستورالعمل كميته ملي سدهاي بزرگ استراليا تشريح شده است. در ادامه ايمني سد گلستان، به عنوان مطالعه موردي، بررسي شده و ارزيابي ريسك شكست اين سد، تحت خطر وقوع سيل در بالادست آن، با توجه به روش پيشنهادي انجام شده است. احتمال شكست سد گلستان با استفاده از روش آناليز درخت رويداد (ETA ) محاسبه شده و تعداد تلفات جاني به علت سيل ناشي از شكست سد نيز از طريق روش رايج در USBR، موسوم به DSO9906، تخمين زده شده است. نهايتا از طريق مقدار ريسك به دست آمده و مقايسه آن با معيارهاي مختلف براي سطح ريسك قابل قبول اين نتيجه گيري حاصل شد كه مقدار ريسك شكست سد گلستان بر اثر وقوع سيل در بالادست آن، غير قابل قبول بوده و اقدامات كاهش ريسك فوري، ضروري مي باشد.

In dam construction industry, the safety of dam is one of the most important challenges that should be considered in design, construction and operation phase. Recently, use of quantitative risk analysis, as a useful tool in dam safety risk management, is rapidly increasing. In this paper, first, risk assessment methods in dam safety are investigated and ANCOLD guideline for dam safety risk assessment is detailed. Then, as a case study, safety of Goleastan dam, in northeast of Iran, is assessed considering risk analysis approach for upstream flood hazard. For calculating the probability of failure of dam, the various methods were assessed and finally Event Tree Analysis (ETA), as most commonly method in dam safety risk analysis, was used. The number of life losses due to flooding of Golestan dam break is estimated based on USBR methodology, known as DSO9906. Finally, according to calculated risk and comparing with different criteria for acceptable risk, it is obvious that the risk of Golestan dam break due to upstream flood is unacceptable and immediate risk reduction measures are necessary.