تحليل نشانه معنا‌شناختي «ديدن» و پديدارهاي ديداري دركشف‌الاسرار و مكاشفات‌الانوار روزبهان بقلي

Semiotic Analysis of Perception & visual Phenomenons In KashalAsrar&MokashefatalAnvarOfRuzbehan

در نظريه نشانه‌شناسي ديداري پساگرماسي، عناصر صوري گفتمان به محتوايي باز مي‌گردد كه نظير آن محتوا در ساحت نشانه‌شناسيك جهان طبيعي حضور دارد؛ پس مي‌توان به وابستگي متقابل ميان زبان و ادراك جهان قائل شد. آن چه اين پيوستگي را ممكن مي‌سازد، وجود واسطه‌اي به نام جسم است. در نتيجه، از يك سو، فرآيند معنادهي برخاسته از زبان در اختيارمان است و از ديگر سو، ادراكي است كه از واكنش حسي به پديده‌هاي جهان حاصل مي‌شود. اين مقاله در نظر دارد با اتكا به بعد حسي ـ ادراكي موجود در تصويرهاي ديداري مكاشفه‌هاي روزبهان و با كاربست نظريه نشانه‌معناشناسي فونتني و گرماس،سه عامل اساسي را در فرايندهاي ديداري، شامل دامنه نوع ادراكات حسي، نقش ادراك حسي و جايگاه جسمانه در شكل‌گرداني پديدارهاي ديداري در كشف‌الأسرار و مكاشفات‌الأنوار تبيين كند. حاصل پژوهش در مورد نخست، حكايت از وجود دو طيف كميشناختي و كيفي عاطفي در اين اثر دارد؛ كه البته، طيف نخست، به جهت گسترده بودن فضاي تجربه عرفاني و ابهام و رازوارگي آن بر صراحت و فشردگي طيف دوم غلبه دارد. در مورد دوم، پيوند ميان ادراك عارف با دو عامل موقعيت (گونه‌هاي مختلف ديدن) و ذهنيت (باورها، سلائق) موجب درنگ در روند تكوين و روايت مشاهدات و خلق تصويرهاي هنري در آن مي‌شود. شكل‌گرداني مبيّن اهميت جسمانه در جريان تجربه و ديدار است و به ايجاد هنجارگريزي در تصويرها و زبان عارفانه مبتني برمقام تشبيه نزد روزبهان مي‌انجامد.

Due to the perceptual theory of Greimas, formal elements of discourse refer to a content which has no example in semiotic level of natural world. So it could be assumed the existence of a reciprocal relation between language & perception of the world. What makes this relation possible is the presence of a medium, named corpse. Hence, we recognize in one hand, the process of semiosis issue from linguistic system, & in other hand, we apprehend the perception which is formed by sensitive reaction into the phenomenons of natural world. Structural schema of "perception" gives meaning to the visual objects. Relation between subject & exterior context takes place through the process of this act of perception. This article intends to describe the ambivalent situation of "perception" in performing apocalyptical events of Ruzbehan. The results confirm that based on generating extension & intension, author creates during the revelation experience, a tension in his language. That, in turn, leads to a variety of visual elements as well as to the fluidity of signs. In context of mystical experience, Beliefs & desires of spectator affect on perceptual structure of this experience.