مطالعه اثر روش‌هاي مختلف انجماد و خشك كردن بر كميت و كيفيت مواد موثره اسانس و تعيين مقدار اسيد كافئيك در عصاره گياه دارويي Rosmarinus officinalis L.

The study of the freezing and drying effects on quantity and quality of Rosmarinus officinalis L. essential oil and caffeic acid

در اين تحقيق به‌منظور بررسي اثر انجماد و خشك كردن بر كميت و كيفيت مواد موثره اسانس‌، برگ‌هاي گياه رزماري Rosmarinus officinalis L. در مرحله رويشي در تيرماه ۱۳۹۳ از محل مزرعه مركز تحقيقات گياهان دارويي دانشگاه آزاد اسلامي واحد گرگان جمع آوري ودر چهار مرحله: تازه، خشك، تازه منجمد و خشك منجمد براي اسانس گيري آماده گرديد. اسانس نمونه‌ها بوسيله دستگاه تقطير با بخار آب (طرح كلونجر) استخراج‌، آناليز مواد موثره نمونه‌ها با استفاده از روش كروماتوگرافي گازي (GC/MS) انجام گرفت و به‌منظور تعيين مقدار ميزان اسيد كافئيك در عصاره اتانولي گياه از تكنيك كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا HPLC استفاده شد. نتايج نشان داد كه در هر ۴ روش مورد بررسي به‌ترتيب تركيبات مشترك : ايزو بورنيل استات ( 11.5-3.14 درصد)‌، كامفور (11.34-12.7 درصد)‌، پولگون (7.8-10.6 درصد)، آلفا فلاندرن (0.3-9.2 درصد)‌، بتاكاريوفيلن (28.1-8.7 درصد)‌، آلفا ترپينئول (3.34-9.8 درصد)‌، ۱و۸-سينئول (0.93-6.7 درصد) ولينالول (4.045 درصد) و كامفن (3.3-5.7 درصد) از بالاترين مقدار در اسانس گياه برخوردار بودند و حداكثر ميزان اسيد كافئيك در عصاره تازه گياه به مقدار 0.016 ميكروگرم بر گرم برگ تازه تعيين گرديد و اينكه در هر دو حالت نمونه‌هاي تازه و خشك‌،  اسانس‌ها از بالاترين كميت و كيفيت مواد موثره برخوردار بودند‌، به‌طوري‌كه تركيبات: ترانس پينوكاروئول (5.1 درصد)‌، سابينن (4.88 درصد)‌، ترانس اوسيمن (۳۴/۶ درصد) و ژرانيل استات (۲۲/۱۵ درصد) فقط در دو روش تازه و خشك در اسانس نمونه‌ها گزارش گرديدند و از آنجايي كه تركيبات فوق از بيشترين عملكرد آنتي‌اكسيداني‌، ضدپاتوزني‌، ضدالتهابي و ضدعفوني كنندگي برخورداند، لذا پيشنهاد مي‌گردد به‌منظور ارتقاي كيفيت‌‌، فراوري گياه بيشتر در دو حالت خشك و تازه انجام پذيرد.

This study to was evaluated the effect of freezing and drying methods on quality and quantity of Rosmarinus officinalis L. essential oil. The leaves of plant in blooming were collected from the medicinal plant garden in Islamic Azad University of Gorgan branch in July 2014. The samples were prepared in four groups: fresh, dried, fresh frozen and dried frozen. Essential oils were obtained by steam distillation (Clevenger apparatus) and were analyzed by GC/MS. The caffeic acid content of samples was measured by HPLC.  Results were showed in all oils: isobornyl acetate (11.5%14.3%), camphor (11.34%12.7%), pulegone (7.8%10.6%), αphellandrene (0.3%9.2%), βcaryophyllene (2.1%8.87%), αterpineol (3.34%9.8%), 1,8cineol (0.93%6.7%), linalool (0%4.45%) and camphen (3.3%5.7%) were the major common constituents. The greatest amount of caffeic acid was reported in fresh samples of plant (0.016 mg / gram of plant leaves). According to results in both fresh and dried samples the essential oils had the highest quality and quantity ingredients.  Although the transpinocarveol (5.1%), sabinene (4.8%), transocymen (6.3%), geranyl acetate (15.2%) just were observed in fresh and dried samples. According to another researches, these constituents of plant oil have high antioxidant, antipathogen, antiinflammation and antiinfection activity. Therefore it is recommended to improve the quality of plant processing by using fresh and dried materials.