بررسي وضعيت آهن سرم و ارتباط آن با هموگرام در سگ هاي خانگي شهرستان اهواز

A study on serum iron status and its correlation with hemogram in companion dogs in Ahvaz district

آهن يك عنصر ضروري براي اكثر موجودات زنده است و در بسياري از روندهاي متابوليك از جمله انتقال اكسيژن توسط هموگلوبين و ميوگلوبين و نيز به عنوان جزيي از ساختار بسياري از آنزيم‌ها نقش حياتي ايفا مي‌كند. با توجه به عدم وجود مطالعات كافي در مورد آهن سرم در سگ‌هاي منطقه ي اهواز، مطالعه ي حاضر با هدف بررسي وضعيت آهن سرم و ارتباط آن با تابلوي خوني در سگ‌هاي خانگي شهرستان اهواز انجام گرفت. براي اين منظور از تعداد 120 قلاده سگ به ظاهر سالم (از نظر باليني) ارجاعي به بخش داخلي دامهاي كوچك، بيمارستان دامپزشكي دانشگاه شهيد چمران اهواز خون‌گيري به عمل آمد. ارزيابي خون‌شناسي (شمارش كامل سلولهاي خوني) انجام گرفت و علاوه بر آن، شمارش رتيكولوسيت‌ها، با استفاده از رنگ آميزي حياتي گسترش‌هاي خوني و بررسي ميكروسكوپي انجام گرديد. ميزان آهن سرم، ظرفيت تام اتصال آهن و درصد اشباع آهن نيز در نمونه‌هاي سرمي سنجيده شد. در اين مطالعه ميانگين ميزان آهن سرم در حيوانات مورد بررسي 29/7±14/81 ميكروگرم در دسي ليتر به دست آمد. همچنين كمبود آهن در 20 درصد از سگ‌هاي مورد مطالعه مشاهده گرديد. كاهش آهن سرم با تغييرات عمده ي تابلوي خوني شامل كاهش غيرمعني دار هماتوكريت، هموگلوبين و ميانگين حجم سلولي همراه بود (05/0p > ) در حالي كه تعداد ترومبوسيت ها به طور غيرمعني دار (05/0p > ) و لكوسيت ها به طور معني دار (05/0p < ) افزايش يافته بود. با اين‌ وجود، افزايش رتيكولوسيت‌ها و افزايش ظرفيت تام اتصال آهن در اين سگ‌ها مشاهده نگرديد. همچنين در اين مطالعه شاخص جنس، واجد بيشترين اثرات بر ميزان آهن سرم و تابلوي خوني بود به ‌طوري‌ كه ميزان آهن و درصد اشباع آهن، هماتوكريت، هموگلوبين و متوسط هموگلوبين سلولي در حيوانات نر به طور معني داري كم‌تر از ماده بود (05/0p < ). اين در حالي بود ‌كه تفاوت معني‌داري بين نژادهاي بزرگ و كوچك و سنين مختلف از اين نظر مشاهده نشد (05/0p > ).

Iron is an essential element for nearly all living organisms. It plays a vital role in many metabolic processes including oxygen transportation by hemoglobin and myoglobin and as a structural compartment of several enzymes. Considering the lack of documented information about serum iron status of dogs in Ahvaz and the predisposing factors to iron deficiency in the region, this study was performed to evaluate serum iron levels and its correlation with hemogram in owned dogs in Ahvaz district. For this purpose, 120 clinically healthy dogs referred to small animal section of Ahvaz Veterinary hospital were sampled. Complete blood counts including PCV, RBC, Hb, MCHC, MCV, RDW, Plt and leukocyte total and differential counts were conducted. Reticulocytes were also counted by examination of vital stained blood smears. Serum samples were subjected to iron, TIBC and iron saturation measurement. Mean serum iron was 81.14±7.29 µg/dl in sampled animals while 20% of dogs were iron deficient based on serum iron levels. Decrease in serum iron was accompanied by Hct, Hb and MCV insignificant reduction (p > 0.05) while significant leukocytosis (p < 0.05) and insignificant thrombocytosis (p > 0.05) were also observed. However, there were no increase in reticulocyte counts and serum TIBC concentration in iron deficient dogs. Sex was the most important affecting factor on serum iron and hemogram in dogs, as mean iron, iron saturation, hematocrit, hemoglobin and MCH in male dogs was significantly lower than females. No significant differences were detected between small and large dog breeds and between different age groups (p > 0.05).