نگاهي به شروح عرفاني مهر نبوت

Researcher in the Foundation of Islamic Researches of Astan-e Qods-e Razavi

مُهرنبوّت از جمله معجزه هاي حضرت محمد (ص) به شمار مي آيد كه بيش از همه مورد توجه عارفان قرار گرفته است. اصلي ترين مسأله اين مقاله بررسي شرح ها و تفاسير عارفان مسلمان از اين مُهر و پيوند آن با مهمترين مضامين عرفاني در طول دو سنّت عرفاني اوّل و دوّم است. با نگاهي به نحوه توجه صوفيه متقدم از جمله حلّاج (د: 309 ق) به اين مُهر ديده مي شود كه در ابتدا شرح و تفسير ظاهر اين مُهر نزد آنان مطرح است و با ظهور ابن عربي، تفاسير جاي خود را به تأويلات مي دهد و نظريه توحيد وجودي زمينه اي براي طرح مهمترين تعاليم عرفاني از جمله بحث قوس نزول و صعود و حضرات الهيه را فراهم مي سازد. در دوران مياني تصوف، بزرگاني همچون سعدالدين حمويه، ابن عربي و ابن تركه اصفهاني با ترسيم دواير توحيد وشرح و نگارش آثاري مستقل در اين باره هر كدام به نوعي جايگاه انسان كامل و مقام ختميت رادر توحيد مشخص كرده اند. در سده هاي متأخّر جلال الدين محمد مجدالاشراف(د: 1331ق)از عارفان ذهبيه كبرويه با استفاده از همين مباني و به مدد كشف و شهود، شرح و ترسيمي از مُهر نبوّت ارايه داده است. تفسير جهان شناسه عارفان از مُهر نبوّت و ارتباط آن با ختم نبوت و ولايت از سوي عارفان شيعي از مهمترين يافته هاي اين نوشتار به حساب مي آيد.

Mohre Nabovat (the Seal of Prophethood) is amongst the miracles of the Prophet of Islam (PBUH) which has been considered the most by mystics. The main issue of this paper is to study Muslim mysticsrsquo commentaries and interpretations of this seal and its connection with the most important mystical themes across the first and second mystical traditions. Looking at how early mystics like Hallaj has considered this seal, it is observed that, first, they have paid attention to description of the form of this seal and, with the appearance of Ibn Arabi, such descriptions were substituted with interpretations, and the theory of Unity of Being paved the way for proposing the most significant mystical teachings such as Ascending and Descending arcs and Divine Presences. In the middle eras of Sufism, great figures such as Sarsquo d alDin Hamuyeh, Ibn Arabi and Ibn Tarkeh Isfahani specified the status of the Perfect Man the Seal in monotheism by drawing the circles of monotheism and writing independent works in this field. In late centuries, Jalal alDin Muhammad Majd aAshraf, one of the mystics of Zahabieh Kabravieh, provided a commentary of Mohre Nabovat by using the very foundations and the aid of revelation and intuition. The mysticsrsquo cosmological interpretation of this matter and its relation with the seal of prophethood are amongst the most important findings of this paper.