ارزيابي عوامل تأثيرگذار در روند فرسودگي‌ بافت‌هاي قديم شهري در راستاي نوسازي و بهسازي (مطالعه موردي: شهر داراب)

Assessment factors Process the deterioration of urban Old texture for rehabilitation and restoration: case study of Darab City

فرسودگي شهري يكي از مشكلات جدي و پديده‌اي غيرقابل اجتناب است كه بخش قابل توجهي از بافت‌هاي قديمي شهرها در برگرفته، و به بافت‌هاي فرسوده و ناكارآمد شهري تبديل شده‌اند. عوامل مؤثر در ايجاد فرسودگي محيط‌هاي شهري، موجب ناسازگاري در بافت، افزايش فضاهاي مخروبه و رها شده شهري براي بافت قديم شهرها بوجود آورده است. اين پژوهش از نوع هدف كاربردي، مبتني بر مطالعات كتابخانه‌اي و مشاهدات ميداني مي‌باشد. هدف اين مقاله ارزيابي عوامل تأثيرگذار در توسعه فرسودگي‌ بافت‌هاي قديم شهري در راستاي نوسازي و بهسازي (مطالعه موردي شهر داراب) مي‌باشد. ارزيابي رابطه ميان هر يك از اين عوامل را مي‌توان به نوعي مسأله تصميم‌گيري نيز تلقي كرد. بنابراين، مي‌توان از روش آزمون تصميم‌گيري (DEMATEL FUZZY) براي روابط تأثيرگذاري و تأثيرپذيري متقابل عوامل مورد مطالعه استفاده كرد، به گونه‌اي كه شدت اثر روابط عوامل  مذكور و اهميت آن‌ها را معين مي‌كند. در اين تحقيق با استفاده از نظرات كارشناسان و خبرگان برنامه‌ريزي شهري در شهر داراب رابطه بين عوامل تأثيرگذار در توسعه فرسودگي بافت قديم شهر داراب بر اساس معيارهاي و زير معيارهاي اقتصادي، مديريتي، اجتماعي و فرهگي، كالبدي، زيست محيطي مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج حاصل از يافته‌هاي تحقيق با توجه به نمودار گراف نشان مي‌دهد كه عوامل اقتصادي (C1) داراي بيش ترين تأثيرگذاري و عامل زيست‌محيطي (C5) داراي كم ترين تأثير و تأثيرپذيرترين عوامل فرسودگي هستند. به عبارت ديگر عوامل اقتصادي يك نفوذ كننده قوي و عوامل زيست محيطي يك نفوذپذير قوي مي‌باشد.

Urban deterioration is one of the serious problems and phenomenal unavoidable that a significant portion of textures from older cities and metropolitan areas have become obsolete and inefficient. Factors leading to deterioration of the urban environment, causing inconsistencies in the textures, increasing the dilapidated and abandoned urban spaces created for the old city. This research focuses on the application based on the library study and field observations. The purpose of this paper is evaluating the affective factors in the development deterioration urban old texture in order for rehabilitation and restoration (case study in Darab city). Assessing the relationship among these factors can be considered as a problem of decision making. Thus, we can test method decisions (dematel fuzzy) for relationships of mutual influence and influenced factors under the study used in such a way that the intensity of the effect of these mentioned factors and their significance is specified. In this research by the use of standpoints of experts and proficient urban planners the relationships among effective factors in the development of the deterioration texture old city of Darab was assessed. Indicators and under indicators were economics; managements; social and cultural; physically; bio­environmental which were recognized. The results reveal that economic factors (C1) have deterioration with the greatest influence and bio­environmental factors (C5) have deterioration the least efficacy. Otherwise, it can be said that economic factors are strong effective factors  and bio­environmental factors are exhaustion factors.