ارزيابي آسيب‌پذيري كالبدي شهر اهر در برابر بحران زلزله

Evaluation of Ahar city's physical vulnerability against earthquake crisis

همگام با رشد شتاب‌زده شهرها و پيچيده ‌شدن فرآيندهاي دروني جوامع، بر تعداد بحران‌ها و پيچيدگي شهرها نيز افزوده مي‌شود و در پي آن، آسيب‌پذيري افزايش مي‌يابد. با توجه به اينكه كه انسان محوريت اصلي در آسيب‌پذيري و مقابله با بحران است و نيز فضاهاي شهري دربرگيرنده بيشترين جمعيت هستند، توجه به اين فضاها نياز مبرم عصر كنوني مي‌باشد. در اين راستا به منظور سياست‌گذاري كاهش آسيب‌پذيري فضاهاي شهري در مقابل مخاطرات طبيعي و لزوم اتخاذ صحيح تصميم‌ها و اجراي عمليات متناسب با آن و همچنين با توجه به پيشرفت دانش و تكنولوژي بشري، براي ارائه تصويري روشن از عواقب ناشي از مخاطرات، ارزيابي پهنه‌هاي آسيب‌پذير شهري ضروري است. اين ارزيابي و برنامه‌ريزي در راستاي آن، كارآمدترين و يا شايد بهترين گزينه مديريت و برنامه‌ريزي شهري براي مقابله با مخاطرات ‌طبيعي و به‌خصوص زلزله مي‌باشد. از اين‌رو در اين پژوهش با توجه به احتمال آسيب‌پذيري شهر اهر به‌دليل موقعيت جغرافيايي آن، سعي شده است با بررسي وضعيت موجود و تجزيه و تحليل آن، به ارزيابي آسيب‌پذيري فضاهاي شهري اهر در برابر بحران زلزله پرداخته شود. نوع اين پژوهش از نظر هدف كاربردي و روش تحقيق توصيفيتحليلي مي‌باشد. براي سنجش ‌آسيب‌پذيري فضاهاي كالبدي شهر در برابر زلزله از شاخص‌هاي 15گانه در سه طيف شاخص‌هاي سازه‌اي، برنامه‌ريزي و طبيعي استفاده شده است. پس از تعيين وزن شاخص‌ها با توابع چند متغييره، سعي شده با استفاده از مدلAHP به اين موضوع پرداخته شود. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه حدود 30 درصد از فضاهاي ساخته‌شده شهري اهر در برابر زلزله، آسيب‌پذيري متوسط به بالايي دارند و ساختار كالبدي مطلوبي براي مديريت بحران ناشي از زلزله را ارائه نمي‌نمايند.

Along with explosive growth of cities and complication of innercity processes, the number of crisis and urban complication increases and as a consequence vulnerability increases too. Considering that the man is in the center of the vulnerability and encounter with crisis, and also urban spaces contain most of the population, noticing these spaces is of urgent importance. In this respect, making policies to reduce vulnerability of urban spaces against natural disasters, considering their accidental nature and the necessity of adopting right decisions and development of human knowledge and technology, analysis of vulnerable areas in cities are essential to present a vivid picture of consequences of disasters. The analysis and planning is the most effective and perhaps the best choice of management and urban planners to counter natural disasters, especially earthquakes. Thus, considering vulnerability of Ahar city because of its geographical position, the aim of the present study is to investigate and evaluate vulnerability of Ahar urban spaces in facing earthquake crisis. The study is applied and descriptiveanalytic method was used. To measure the vulnerability of urban spaces against earthquake, 15 scales were used in three constructive, planning, and natural types. Having measured scale’s weight using multivariate analysis, the study tried to use AHP model . The results of the study showed that 30% of urban spaces made in Ahar city to counter earthquake, are increasingly vulnerable to it and they lack structural framework to manage earthquake crisis