مباني اخلاقي قاعده آزادي عناوين در فقه و حقوق ايران

Moral Foundations of the Rule of Freedom of Forms in Jurisprudence and Iranian Law

براي فهم اصل آزادي قراردادي و دريافتن مبنا و منشاء اخلاقي آن در فقه شيعه و نظام حقوقي ما، نبايد به دنبال اين اصل در متون فقهي بود بلكه بايد به بررسي مباني اخلاقي دو قاعدهاي پرداخته شود كه اصل مزبور در مفهوم خود متضمن آنها است . اين دو قاعده عبارت است از آزادي درانعقاد عقد و آزادي عناوين. در اين مقاله به دليل گستردگي بحث تنها به مطالعه مهم ترين قاعدهمندرج در اصل آزادي قراردادي يعني آزادي در عناوين پرداختهايم. با مطالعه و كنكاش در آياتو روايات و تحليل و بررسي منابع فقهي و حقوقي مشخص شده است كه قاعده آزادي عناوينمندرج در اصل آزادي قراردادي، ريشه در اصول و قواعد اخلاقي همچون اصل عام پايبندي به عهد و پيمان و تبعيت عمل از قصد و نيت دارد كه به شيوهاي غيرمستقيم پس از پوست اندازي وتعديل در قالب اصل آزادي قراردادي وارد نظام حقوقي شده اند.

To understand the principle of freedom of contract and its moral basis as well asits source in our jurisprudence and law, we must not seek this principle injurisprudential texts. The examination of moral principle shows that theprinciple is embedded in its concept. These rules are freedom of contractformation and freedom of forms. This paper just argues that the most importantrule set forth in the principle of freedom of contract means freedom of formsbecause of the extension of subject. By exploring verses, reports, Jurisprudentialand legal sources, it can be stated that the rule of freedom of forms embedded inthe principle of freedom of contract is rooted in moral principles, such asgeneral principle of loyalty to the covenant and compliance of action with intentthat entered into legal system in the form of freedom of contract principle afterbeing adjusted and reformed.