بررسي موانع و راهكارهاي توسعه صنعت ماهيان زينتي در ايران «مورد مطالعه: استان مركزي»

درياي خزر، خليج فارس و محيط هاي آبي طبيعي، جغرافياي راهبردي و موقعيت اقتصادي- اجتماعي بخش شيلات و آبزيان ايران را منحصر به فرد كرده است. اين بخش در سه حوزه "اكوتوريسم"، "توليد غذا" و "رفتار اجتماعي" نقش ارزنده اي در فرايند تحقق اهداف چشم انداز ايران 1404 ايفا مي نمايد. با اين وجود، جايگاه ارزشمند صنعت پرورش ماهيان زينتي ايران كمتر مورد توجه واقع شده و مسايل مختلفي روند توسعه آن را با نقصان روبرو كرده است. استان مركزي از استان هاي پيشرو در صنعت ياد شده است و شناخت وضعيت وجود اين صنعت و ارايه راهكارهايي براي توسعه آن، هدف اصلي تحقيق است. از روش تحقيق پيمايشي براي جمع آوري داده ها استفاده شد. پرورش دهند گان و كارشناسان ماهيان زينتي استان مركزي، جامعه آماري تحقيق بود كه به دليل محدوديت فراواني، به صورت تمام شماري در نمونه قرار گرفتند. ابزار جمع آوري داده ها پرسشنامه اي بود كه روايي ظاهري و پايايي آن مورد تاييد قرار گرفت. يافته هاي تحقيق نشان داد كه "اشتغال زايي و كسب درآمد" و "علاقه به پرورش ماهيان زينتي" دو دليل عمده جذب شاغلين به اين صنعت مي باشند. همچنين، ‌افراد مورد مطالعه، ارزيابي مطلوبي از وضعيت موجود اين صنعت نداشتند(امتياز 17/1 از 5). نتايج تحليل عاملي نيز حاكي از آن بود كه پنج عامل: "مديريت صنفي و منابع غذايي"،"مديريت ترويج و اطلاع رساني اصول صحيح پرورش"،"مديريت درمان و بيمه"، "مديريت كيفيت ماهيان وارداتي" و "حمايت فني و اقتصادي" حدود 80 درصد تغييرات متغير وضعيت موجود و موانع توسعه صنعت ماهيان زينتي استان مركزي را تبيين كرده اند. مهمترين راهكارهاي كاهش و رفع مشكلات پيش روي صنعت ياد شده، ايجاد و توسعه نظام صنفي صنعت ماهيان زينتي و توسعه تربيت منابع انساني متخصص شناخته شد.

Caspian Sea, Persian Gulf and the natural aquatic environment, made Iran’s geo-strategic and socio-economic situation of the fisheries and aquaculture sector unique. This sector in the three areas of “ecotourism”, “food production” and “social behavior” play a crucial role in achieving Iranʹs Vision Policy of 1404 goals. However, Iranʹs valuable position in ornamental fish farming industry has been less attention and several issues challenged its development trend. Markazi is one of the leading provinces in this industry. So the main purposes of research were to identify current situation and providing development strategies. This study was descriptive and data were collected by survey method. The Statistical population was ornamental fish’s Producers and experts in Markazi province which due to limit number, census sampling was applied. The main tool for gathering information was questionnaire which its face validity confirmed through educational specialist and expert’s viewpoint. Also, the reliability of research tool was evaluated by Coronbach Alfa Test. The results showed that "Employment and income" and "Interest in breeding ornamental fish" were two main reasons to attract practitioners to this industry. The respondents considered the current situation ornamental fish industry, undesirable (Score 1.17 out of 5). Factor analysis showed that five factors named; "Corporate management and food resources", "management of extension and informing about authentic breeding principles", "Care Management and Insurance", "imported fish quality management" and "technical and financial support" have explained about 80% of the variance of the current situation and barriers to the development of ornamental fish industry in Markazi Province. The most important strategies to reduce facing problem in mentioned industry were development priority belonged ornamental fish industry trade system and development of specialized human resources training.