تحليل الگوي رشد كالبدي- فضايي كلانشهر تهران

شناخت الگوي رشد فضايي شهرهاي اصلي كشورها از جمله كلانشهر تهران، براي تدوين سياست‌هاي مناسب و دستيابي به توسعه‌ي پايدار ضروري است. بر اين اساس، اين پژوهش بر مبناي مسأله‌‌ي چگونگي الگوي رشد فضايي كلانشهر تهران شكل گرفت. سپس با تبيين نظري مسأله‌ي مذكور در چارچوب نظريه‌ي توسعه پايدار و رشد هوشمند شهري، سه فرضيه ارايه و با روش توصيفي-تحليلي ارزيابي شد. در اين چارچوب، با گردآوري داده‌هاي مورد نياز به روش كتابخانه‌اي، براي آزمون فرضيه‌هاي اول از روش هلدرن، دوم از ضرايب آنتروپي و جيني و سوم از ضرايب موران، گري و G عمومي استفاده شد. نتايج آزمون فرضيه‌ي اول نشان داد كه علي‌رغم رشد فشرده طي سال‌هاي 35 تا 55، كلانشهر تهران طي سال‌هاي 55 تا 65 رشد فضايي بسيار پراكنده‌اي را به ميزان 75 درصد تجربه نموده است. ولي در ادامه، اين روند به سمت شهر فشرده تغيير يافته است. نتايج فرضيه‌ي دوم ضمن رد آن نشان داد كه علي‌رغم وجود نابرابري نسبي در توزيع جمعيت و اشتغال، گرايشي به افزايش آن وجود ندارد. همچنين نتايج در تاييد فرضيه‌ي سوم نشان داد كه كلانشهر تهران طي سال‌هاي 75 تا 90 الگوي رشد تصادفي متمايل به خوشه‌اي را با شكل‌گيري دو نقطه داغ در بخش جنوبي شهر و يك نقطه سرد در بخش شمال-شمال غربي تجربه نموده است.