توسعه شاخص ارزيابي كيفي آموزش مهندسي با در نظر گرفتن عدم قطعيت ها

Developing an index for quality assessment of engineering education considering uncertainties

دانشجويان سرمايه‌هاي انساني جامعه براي رشد و توسعه اقتصادي، اجتماعي و صنعتي هستند. دراين ميان، نقش دانشگاه به-عنوان محيط اصلي رشد و اعضاي هييت علمي براي ايجاد انگيزه و هدايت دانشجويان در طول مسير سازندگي آنها غيرقابل انكار است. هدف از اين مطالعه، بررسي نقش آموزش مهندسي و بهبود آن در وضعيت كيفي آموزشي، تربيتي و تحصيلي دانشجويان است. بدين منظور، تعاريف پايه مطرح در اين زمينه بررسي و ارايه شده‌اند. سپس، عوامل مهمي كه در قالب آنها كيفيت فردي و علمي يك دانشجو شكل مي‌گيرد و در زمينه ارتقا كيفيت آموزش و تحصيل دانشجويان موثرند، شناسايي، وزن دهي و رتبه-بندي شده‌اند. وزن دهي عوامل بر اساس نظر كارشناسي صورت گرفت. سپس، شاخصي براي كمّي كردن نقش آموزش مهندسي در تربيت و تحصيل دانشجويان ارايه و براي تعدادي از دانشگاههاي جامع و مهندسي در سطح كشور در رشته مهندسي عمران در مقطع كارشناسي به عنوان مورد مطالعاتي پياده سازي شده است. از اين روي، از ابزارهاي تصميم‌گيري چندمعياره (MCDM) از نوع چندشاخصه، استفاده شده است. در ادامه، تاثير عدم قطعيتهاي موجود در تعيين عوامل موثر در آموزش مهندسي با استفاده از يك روش بر پايه زنجيره ماكوف (Marcov Chain) مورد بررسي قرار گرفت. بر اين اساس، گستره محتمل براي تغييرات شاخص ارايه شده به منظور ارزيابي كيفي آموزش مهندسي تعيين شد. مقدار شاخص توسعه داده-شده براي 4 دانشگاه موردمطالعه در اين تحقيق به ترتيب 63/0، 55/0، 62/0 و 47/0 به دست آمد. نتايج اين مطالعه حاكي از اهميت (وزن) قابل توجه عواملي همچون شرايط محيطي و امكانات زيرساختي، اندركنش با استاد و شرايط شخصي/ هدفمندي دانشجو در كيفيت آموزش مهندسي و لزوم توجه بيشتر به اين گونه عوامل براي بهبود كيفي آموزش است.

Students are a major human resource potential for economic, social and industrial development. However, the role of universities as the main medium for growth and faculty members who direct and motivate students greatly enhance their impact on society and development. In this study, the quality of students’ education and methods to improve that education have been investigated. For this purpose, the factors/criteria in which personal, professional and technical capabilities are formed, are identified and ranked. Multicriteria decision making (MCDM) is used for this evaluation. An index called the engineering education quality index (EEQI) was proposed and four universities were selected for testing purposes. These universities consisted of two major universities in Tehran and in another city and two engineering colleges. An uncertainty analysis was performed on major factors affecting the EEQI using the Markov chain method. In this way, the range of applicability of factors is captured. The results show that working environment, education infrastructure, students-professors interactions, personal life and motivation are among the important factors that should be improved in order to increase the quality of engineering education.