درآمدي بر روش علمي و مؤلفه‌هاي آن در فلسفه ابن‌سينا

Introduction to the Scientific Method and its Factors in Avicenna’s Metaphysics

هدف از اين مقاله آغاز راهي براي بازسازي عقلاني تفكر علمي ابن‌سينا است؛ به‌عبارت ديگر، آغازي است براي كشف و استخراج فلسفه علم ابن‌سينا. در اين مقاله پس از اشاره به جايگاه علم در منظومه فكري ابن‌سينا، به بحث از روش علوم پرداخته شده است. ابن‌سينا در باب روش، قائل به نوعي پلوراليسم يا كثرت‌گرايي روشي است. اين كثرت‌گرايي به‌دليل اصالت عقل، به‌هيچ عنوان باعث آشوب و هرج و مرج معرفتي نمي‌شود و هيچ‌گاه به نسبيت معرفتي منجر نمي‌گردد. در نهايت مؤلفه‌ها و مقوم‌هاي روش علمي ابن‌سينا توضيح داده مي‌شود كه عبارتند از: ارتباط طبيعت باماوراءطبيعت، مفهوم صورت، ارتباط ميان علوم، غايت‌شناسي و تقدم معرفت‌شناختي امورعام وبسيط. همه اين امور دست به دست هم مي‌دهند تا يك نظام معرفتي كلي و منسجم به‌وجود آيد كه در آن، فلسفه و علم در هماهنگي با يكديگر واقع شوند.

The aim of this paper to open a new approach to the intellectual reconstitution of Avicenna’s scientific thought. In the other word, it is an initial path to detect and deduct Avicenna’s philosophy of science. In this article, after denoting to the place of science in Avicenna’s thought, the philosophy and method of sciences have been discussed. He, about the method, believes in a kind of pluralism. This pluralism must not be regarded as an epistemological confusion or riot and it does not lead to epistemological relativism. Finally, we have tried to elucidate the elements and components of Avicenna’s scientific method such as: the relationship between nature and supernatural, sense of form, the nexus of sciences, teleology, and priority of epistemology general and simple affairs.All together creates a coherent and universal epistemological order in which the science and philosophy will be harmonized.