بررسي كارايي روش هاي شبيه سازي يك بعدي ، شبه دوبعدي و يك بعدي-دوبعدي سيلاب براي رودخانه هاي جاري در دشت هاي سيلابي(مطالعه موردي: رودخانه دز)

امروزه مديريت سيلاب به منظور كاهش خسارت جاني و مالي ناشي از آن از حائز اهميت ترين مباحث در علم مهندسي رودخانه مي باشد. مدل هاي هيدروديناميكي متعدد يك، دو، سه بعدي و كوپل در زمينه شبيه سازي هيدروليكي سيل در دنيا توسعه يافته اند. مدل هاي يك بعدي به زمان محاسباتي محدودي نياز دارند و فقط امكان بررسي پارامترهاي جريان در كانال رودخانه را در اختيار كاربر قرار مي دهند. اين مدل ها جزئياتي از پخش سيلاب و تغييرات جريان ميان كانال رودخانه و سيلاب دشت ها را ارائه نمي دهند. دشت هاي پيرامون رودخانه دز در استان خوزستان (محدوده مطالعاتي) وسيع و كم ارتفاع هستند. به دليل پست بودن سيلاب دشت ها نسبت به كانال رودخانه، هنگام خروج سيلاب از مقطع رودخانه، دو جريان با عمق و سرعت متفاوت، در كانال رودخانه و سيلاب دشت ها ايجاد مي گردد. در اين مقاله سه شيوه شبيه سازي سيلاب، شامل مدل سازي يك بعدي با مقاطع موجود، مدل شبه دو بعدي MIKE 11 با استفاده از قابليت LINK CHANNELS و مدل يك بعدي-دوبعدي MIKE FLOOD بررسي شده اند. نتايج نشان مي داد كه مدل شبه دوبعدي با وجود زمان اجراي بسيار كوتاه تر نسبت به مدل كوپل، دقت قابل قبولي در ارزيابي دبي، عمق جريان، شبيه سازي روند پخش و كاهش حجم سيلاب دارد، كه با واقعيت ذخيره شدن بخشي از سيلاب در سيلاب دشت ها انطباق دارد و قادر است مشخصات جريان را در كانال اصلي رودخانه و سيلاب دشت ها به تفكيك ارائه دهد. در حالي كه براي مدل يك بعدي با مقاطع موجود، امكان شبيه سازي پخش، تخفيف دبي و كاهش حجم سيلاب در اثر پخش وجود ندارد. اين مدل پارامترهاي هيدروليكي جريان را به طور متوسط در كل مقطع ارائه مي دهد. همچنين رونديابي سيلاب در اين مدل قابل بررسي نيست.