انگيزه كشاورزان براي شركت در برنامه‌هاي آموزشي مراكز جهاد كشاورزي: مورد مطالعه استان مازندران

Explanation of farmers’ motivation for attending in educational programs of Jihad Agricultural Centers: The case of Mazandaran Province

در راستای توسعه و بهزیستی زندگی روستائیان و كشاورزان، نقش مراكز جهاد كشاورزی در آموزش و افزایش دانش و مهارت كشاورزان بسیار اهمیت دارد. این پژوهش با هدف بررسی انگیزه كشاورزان برای شركت در برنامه‌های آموزشی مراكز جهاد كشاورزی در استان مازندران طراحی و اجرا شد. جامعه آماری پژوهش را كشاورزان استان مازندران تشكیل می‌دادند (336532=N)، كه با استفاده از جدول نمونه گیری كرجسی و مورگان شمار نمونه 384 تن برآورد شد و برای افزایش اطمینان این شمار به 414 تن افزایش یافت و با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای نمونه مورد بررسی انتخاب شد. این بررسی از نوع تحقیقات شبه آزمایشی می‌باشد كه با استفاده از فن پیمایش داده‌ها گرد‌آوری شد. ابزار گرد‌آوری اطلاعات پرسشنامه‌ محقق ساخت بود كه روائی آن توسط چند تن از متخصصان و استادان ترویج و آموزش كشاورزی مورد تایید قرار گرفت و دامنه ضریب های تتای ترتیبی (89/0 - 75/0 θ = ) نشان دهنده پایایی مناسب ابزار سنجش بود. نتایج بررسی انگیزه كشاورزان در چهار بعد نشان داد انگیزه كمال‌جویی و انگیزه زیستی دارای میانگین بالاتری نسبت به دو انگیزه رفاهی و هویتی بودند. با استفاده از تحلیل خوشه‌ای كشاورزان به سه گروه همگن تقسیم شدند و نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد اختلاف گروه‌ها در سه متغیری كه برای خوشه‌بندی استفاده شدند معنی‌دار می‌باشد. بنابر نتایج آزمون رگرسیون ترتیبی در خوشه‌های مختلف، متغیرهای میزان درك مشكلات شركت در كلاس، نگرش نسبت به مسئولان و كارشناسان مراكز جهاد كشاورزی، میزان مراجعه به این مراكز، میزان پذیرش مسئولیت در روستا و شمار اعضای خانوار در پیش‌بینی میزان انگیزه كشاورزان بیشترین سهم را داشتند و در خوشه های مختلف حدود 2/15 تا 5/83 درصد از تغییرپذیری های متغیر وابسته میزان انگیزه را پیش‌بینی می كنند.

In order to rural development and farmers’ wellbeing, Jihad Agricultural Centers play an important role in educating and increasing farmers’ knowledge and information. This study was conducted to investigate farmers’ motivation for attending in educational programs of Jihad Agricultural Centers. Farmers of Mazandaran province included research population (N= 336532), using Kerejcie & Morgan Sampling Table 384 person were determined as sample size and to increase confidence they were raised to 414 farmers that were selected by multistage random sampling. This study is a semi-experimental research and the survey technique was used to gather data. Research instrument was a questionnaire whose validity was confirmed with experts and university professors. The Ordinal Theta coefficients (θ = 0.756 - 0.898) revealed the suitable reliability of measuring instrument. Investigation of farmers’ motivation in four components showed that idealistic and physiological motivations had a higher average than the pleasure and recognition motivations. Using cluster analysis farmers divided to 3 homogeneous groups and analysis of variance test showed these groups significantly differ in variables that used for clustering. Ordinal regression in these clusters revealed that recognizing the problems of attendance, attitude toward personnel of Jihad Agricultural Centers, , visiting the Jihad Agricultural Centers, taking responsibility in the village, and the number of household members had main role in predicting farmers’ motivation, also 15.2 to 83.5 percent of variation in dependent variable were predicted by these variables.