اولويّت‌بندي عوامل موثر بر پياده سازي مديريت زنجيره تامين سبز در صنعت گردشگري

Prioritization of Factors Influencing on Implementing Green Supply Chain Management in Tourism Industry

مطالعه‌ي آثار و پيامدهاي نامطلوب توسعه‌ي انديشيده نشده گردشگري بر محيط زيست، بخش قابل توجهي از مطالعات جغرافيايي اخير را به خود اختصاص داده است. اتخاذ رويكردهاي نوين براي مديريت و بهره‌برداري از منابع طبيعي فضاهاي گردشگري بيش از پيش ضروري مي‌نمايد. اساس و بنيان اين رويكردها بايد به گونه‌اي باشد كه با حداقل بهره‌برداري از منابع طبيعي، علاوه ‌بر تامين نيازهاي مختلف و رفاه مردم، پويايي و سلامت محيط طبيعي نيز براي نسل‌هاي آتي حفظ شود. توجه به "مديريت زنجيره تامين سبز" ناشي از درك اهميّت و لزوم رعايت ملاحظات زيست‌محيطي در توسعه‌ي گردشگري است. پياده‌سازي مديريت زنجيره تامين سبز خود در گرو يكسري از عوامل داخلي و خارجي است. لذا هدف تحقيق شناسايي اين عوامل و آگاهي از ميزان اهميّت هر يك از آنان است كه اين امرگام نخستين در مديريت اين زنجيره به شمار مي‌آيد. براي اين منظور از روش تحقيق كاربردي_ توصيفي بهره گرفته شده ‌است. جامعه‌ي آماري تحقيق حاضر، خبرگان آشنا به مسايل زيست‌محيطي، مديريت زنجيره تامين سبز و گردشگري پايدار است. براي دستيابي به نتايج معتبر، تعداد اعضاي گروه خبرگان 20 نفر تعيين شد. خبرگان به روش نمونه‌گيري گلوله برفي انتخاب شدند. در اين راستا پرسشنامه‌ به صورت ماتريس‌هاي زوجي طراحي و براي امتيازدهي در اختيار خبرگان قرار گرفت. پس از طراحي اوليه پرسشنامه، جهت كاهش وابستگي متقابل مابين سوالات و افزايش اعتبار و روايي صوري از نظر خبرگان دانشگاهي، صاحب‌نظران و متخصصان استفاده شد. براي سنجش پايايي پرسشنامه از ضريب سازگاري مقايسه‌هاي صورت گرفته توسط ماتريس هاي زوجي استفاده شد. با توجه به نتايج به‌دست آمده از تحليل داده‌ها، ضريب سازگاري همه مقايسه‌هاي انجام شده كوچكتر از 1/0 بود، بنابراين پرسشنامه از پايايي لازم برخوردار بود. داده‌هاي حاصل از پرسشنامه‌ها با استفاده از روش تصميم‌گيري چند معياره فرايند تحليل شبكه اي و به كمك نرم‌افزار سوپردسيژن مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج مبيّن آن است كه بنا به نظر خبرگان، عوامل خارجي بيش از عوامل داخلي در پياده‌سازي مديريت زنجيره تامين سبز در صنعت گردشگري اهميّت دارند و از ميان عوامل خارجي، عامل ساختار قانوني بيشترين اهميّت را دارد.

Studying the adverse effects of thoughtless development of tourism on the environment has allocated significant proportion of recent geographical studies. Adopting new approaches to the management and utilization of natural resources of tourism spaces is much more necessary. Foundation of these approaches should be in a way that besides providing various needs and welfare of the people, dynamics and the health of the natural environment should be maintained for future generations. Considering the "Green Supply Chain Management" is due to realization of the importance and necessity of environmental considerations in tourism development. Implementing green supply chain depends on internal and external factors. Identification of these factors and awareness of the importance of each of them is the first step for managing this chain. For this purpose the description- applied research methods were used .The population of the study, involves experts in environmental issues, green supply chain management and sustainable tourism. Achieving valid results, 20 experts were appointed. Experts were selected using snowball sampling. In this regard, the questionnaire was designed in paired matrices and was used for rating by experts. After initial design of the questionnaire, to reduce interdependence between questions and increase the reliability and validity, view of academic experts, scholars and professionals were asked. To assess the reliability, inconsistency ratio of paired comparison matrices was used. According to the results of the data analysis, the inconsistency ratio of all comparisons were smaller than 0.1, then the reliability of the questionnaire was approved. One of the multi-criteria decision methods named Analytic Network Process (ANP) was used for analyzing collected data by super decisions software. According to the experts, in the implementation of green supply chain management in tourism industry, the external factors are more important than internal factors, and legal structure is the most important factor as an external factor.