كاربرد GIS در آمايش فضايي كاربري ورزشي با استفاده از روش AHP فازي و دلفي (مطالعه موردي: شهر سبزوار)

Application of GIS for Space Preparation of Sports Using Fuzzy AHP and Delphi Method (Case Study: City Sabzevar)

مقدمه و هدف: بسياري از شهر‏هاي ايران با ورود به عصر جديد از توزيع نامناسب فضاهاي ورزشي رنج مي برند به گونه اي كه در نحوه‏ي توزيع متناسب با جمعيت، سازگاري، دسترسي، وابستگي با ساير كاربري ها و ... كمبود‏ها و كاستي هايي ديده مي شود كه كاربري‏هاي ورزشي شهر سبزوار از اين امر مستثني نيست. هدف از تحقيق حاضر، ارائه كاربرد روش علمي در آمايش فضايي كاربري هاي ورزشي مي باشد. براي دست يابي به اين هدف، شهر سبزوار به عنوان محدوده مورد مطالعه در نظر گرفته شد. روش شناسي: مدل سازي اطلاعات با استفاده از نرم افزار Arc GIS انجام شد كه بر اساس آن، پس از جمع آوري اطلاعات مكاني و توصيفي، تعيين شاخص ها و معيارهاي مكان يابي با استفاده از دو روش AHP فازي و دلفي، پايگاه اطلاعاتي تشكيل داده شد و سپس براي هر شاخص نقشه اي تهيه و در نهايت با جمع بندي نقشه ها، به ارائه الگوي پيشنهادي استقرار كاربري هاي ورزشي در سطح شهر سبزوار پرداخته شد. يافته ها: الگوي پيشنهادي مورد نظر با توجه به شاخص هاي دسترسي، تراكم جمعيت، مجاورت با شبكه ارتباط اصلي، سازگاري با ساير كاربري ها، وابستگي و متناسب بودن با توزيع گروه هاي سني جمعيت (جواني جمعيت) ارائه شد. نتايج حاصل از يافته هاي تحقيق حاكي از آن است كه: در شعاع عملكردي 500، 1000 و 2000 متري كه به ترتيب به مقياس كوچك، متوسط و بزرگ نسبت داده شده است، حدود 23/91 درصد جمعيت شهري در شعاع عملكردي بزرگ، 5/83 درصد جمعيت شهري در شعاع عملكردي متوسط و 47/23 درصد جمعيت شهري در شعاع عملكردي كوچك تحت پوشش قرار گرفته اند. بحث و نتيجه گيري: مديران و برنامه ريزان مي توانند با استفاده از روش هاي علمي جديد، همانند روش مورد استفاده در اين تحقيق، نسبت به احداث، برنامه ريزي، نظارت و ساماندهي كاربري هاي ورزشي كمك كنند.

Application of GIS for Space Preparation of Sports Using Fuzzy AHP and Delphi Method (Case Study: City Sabzevar)  Background & Purpose: Many cities of Iran which are now experiencing modernity suffer from inappropriate distribution of sports spaces in a way that there are some difficulties and problems in distribution proportionate to population, compatibility, accessibility, adaptability to other uses, ect. In regard to this problem, sabzevar city is not an exception. The present paper suggests a scientific method for space preparation of sports uses. To reach this goal, the researcher chose sabzevar city as a research area. Methodology: Data modeling was done using Arc GIS software in which after space and descriptive data collection and determining indexes and standards of space location, a data base was made. Then a map was designed for each index and the maps taken together, a pattern was suggested to locate sports space of optimal uses across sabzevar city. Results: The suggested pattern was presented considering such factors as accessibility, population density, closeness to major communication network, adaptability to other uses, being appropriate and proportionate to age group distribution. The research findings suggest that in areas of 500, 1000 and 2000 m proportionate to small, medium and large scales respectively, about 91/23 percent of population in large area 83/5 percent in medium area and 23/47 percent in small one were covered. Discussion: Managers and planners can use modern scientific methods, the method used in this study, the construction, planning, monitoring and bookkeeping functions to help the sports space.  GIS, Space Preparation, Sports Space, Phase AHP, Delphi, Sabzevar City