آغازه و پايانه‏ي كلامي در درس‏نامه‌هاي آموزش زبان فارسي به غير فارسي‌زبانان

Openings and Closings in Textbooks forTeaching Persian to Non-Persian Speakers

منظور از آغازه و پايانه‌، كلمات يا عباراتي هستند كه گوينده، مكالمه‏ي خود را با آن‏ها آغاز يا تمام مي‌كند. نمونه‏ي كليشه‌اي آغازه، «سلام» است و عبارت «خداحافظ» نيز نمونه‌اي رايج از پايانه‏ي كلامي به شمار مي‌آيد. عبارات كليشه‌اي و رايجي همچون «تولدت مبارك» يا «نوروزتان پيروز» را نيز مي‌توان به اعتبار كاركرد واقعي‌شان در ميان كاربران زبان، آغازه يا پايانه ناميد. در اين پژوهش، الگوهاي آغازه و پايانه‏ي شش درس‏نامه‏ي آموزش زبان فارسي به غير فارسي‌زبانان بررسي شده است. منابع مورد مطالعه عبارتند از: پورنامداريان (1386)، ثمره (1384)، ضرغاميان (1384)، صفارمقدم (1391)، فرزاد (2004) و شعباني جديدي و پرويز بروكشا (2010). يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد درس‏نامه‌هاي مورد مطالعه، در استفاده از عناصر آغازه و پايانه‏ي كلامي، به الگوهاي طبيعي و متعارف زبان توجه نكرده‌اند. همچنين، استفاده از صورت‌هاي خطابِ رسمي، نسبت به غيررسمي بيشتر است. كاربرد آغازه‌ها نسبت به پايانه‌ها بيشتر است و بسياري از مكالمات در پيكره‏ي پژوهش، ناگهان و به گونه‌اي مصنوعي خاتمه مي‌يابند و در واقع قطع مي‌شوند. محقق بر اين باور است كه يافته‌هاي پژوهش حاضر مي‌تواند توجه مولفان متون آموزش زبان فارسي به غيرفارسي زبان را به كاستي‏هاي منابع موجود جلب كرده و اهميت بازنگري در متون مذكور را خاطرنشان سازد.

Openings and closings are words or expressions that speakers use to start or end a dialog. ‘Hello’ or ‘Hi’ are typical examples of an opening, and ‘goodbye’ or ‘bye’ represent a usual closing. Some expressions like ‘Happy Birthday’ or ‘Merry New Year’ are of other examples which function as opening or ending words. The corpus of this study included six textbooks for teaching Persian to non-Persian speakers as Purnamdariyan (2006), Samare (2004), Zarghamiyan (2004), Saffar Moghadam (2011), Farzad (2004), and Shabani Jadid & Parviz Brookshaw (2010). Findings indicated that the textbooks have not provided their learners with a normal and conventional pattern of openings and/or closings words. Also, the use of formal titles was more frequently employed compared to informal ones. In addition, the openings were reported more frequent than closings, also many dialogs end artificially and abruptly interrupted with no closing or pre-closing clue. Results would reflect the weaknesses of the syllabi of Persian language learning and accentuate the necessary revisions to materials.