تنوع آللي ژن هاي زيرواحدهاي گلوتنين با وزن مولكولي پايين در گندم هاي پاييزه بومي ايران

در اين مطالعه، تنوع آللي ژن هاي زيرواحدهاي گلوتنين با وزن مولكولي پايين در 193 گندم بومي پاييزه ايراني و رقم Thatcher با استفاده از آغازگرهاي اختصاصي بررسي شد. بر اساس جفت آغازگر Glu3A.2، هشت قطعه با اندازه 358-315 جفت باز تكثير شد، به طوري كه آلل 342 جفت بازي با 2/37 درصد بيشترين و آلل 315 جفت بازي با 6/0 درصد كمترين فراواني را به خود اختصاص دادند. جفت آغازگر Glu3A.3 نيز پنج قطعه در محدوده 754-638 جفت باز تكثير كرد كه در بين آنها، آلل­هاي 700 و 742 جفت بازي به ترتيب با 1/92 درصد و 6/0 درصد بيشترين و كمترين فراواني را داشتند. دو قطعه به طول 440 و 421 جفت باز به ترتيب با فراواني 6/74 و 4/25 درصد با استفاده از جفت آغازگر Glu3B.2 تكثير شد. جفت آغازگر Glu3D.2 سه قطعه با اندازه 571، 558 و 382 جفت باز به ترتيب با فراواني 7/1، 1/88 و 2/10 درصد تكثير كرد. شش آلل تكثير شده توسط جفت آغازگر Glu3D.3 نيز داراي اندازه­اي در محدوده 589 تا 611 جفت باز و فراواني بين 9/27-2/1 درصد بودند. با استفاده از جفت آغازگر Glu3D.4، فقط يك قطعه با اندازه 700 جفت باز تكثير شد. متوسط محتواي اطلاعات چندشكلي (PIC) براي تمامي آغازگرهاي مطالعه شده، 24/0 به­دست آمد كه در بين آنها، آغازگرهاي Glu3A.2 و Glu3D.3 با ميزان 75/0 بيشترين و آغازگر Glu3A.3 با ميزان 15/0 كمترين محتواي اطلاعات چندشكلي را نشان دادند. تنوع ژني يا هتروزيگوسيتي مورد انتظار نيز از 15/0 تا 78/0 با ميانگين 26/0 متغير بود. تجزيه خوشه­اي با استفاده از الگوريتم Neighbor-Joining ارقام گندم پاييزه را به دو گروه تفكيك كرد. تجزيه واريانس مولكولي با تفكيك ارقام مورد مطالعه بر اساس شرايط اقليمي به پنج منطقه شامل سرد، كوهستاني، معتدل، گرم و خشك، نشان دهنده سهم بيشتر واريانس درون گروهي (94 درصد) در مقايسه با واريانس بين گروهي (6 درصد) در تبيين واريانس مولكولي كل بود. نتايج اين تحقيق نشان داد كه توده هاي بومي گندم ايران ذخاير ژنتيكي متنوع و ارزشمندي از نظر ژن هاي كنترل كننده صفات مرتبط با كيفيت نانوايي هستند.