جنايات جنگي عليه ميراث فرهنگي در مخاصمه مسلحانه سوريه

War Crimes against Cultural Heritage in Syria’s Armed Conflict

تحولات موسوم به بهار عربي، سوريه را دستخوش ناآرامي‌هاي سياسي و سپس مخاصمۀ مسلحانۀ همه‌جانبه كرد. تخريب بناها و اماكن تاريخي، استفاده از محوطه‌هاي باستاني براي اهداف نظامي و قاچاق آثار تاريخي و اشياي عتيقه، از جمله جنايات جنگي عليه ميراث فرهنگي سوريه است كه به‌صورت گسترده و هدفمند و در قالب برنامۀ مشخص از سوي گروه‌هاي تكفيري، به‌ويژه گروه مشهور به دولت اسلامي عراق و شام (داعش)، در حال انجام است. عضويت نداشتن دولت سوريه در بسياري از معاهدات بين‌المللي ناظر بر ميراث فرهنگي، بي‌ارادگي و ناتواني جامعۀ بين‌المللي در انجام اقدامات حقوقي لازم و همچنين پايبند نبودن گروه‌هاي مسلح غيردولتي به اصول و قواعد حقوق بين‌الملل بشردوستانه، ميراث فرهنگي سوريه را در وضعيت دهشتناكي قرار داده است. مقالۀ حاضر در راستاي ارائۀ راهكار حقوقي مقابله با اين جرايم نتيجه‌گيري كرده است جامعۀ بين‌المللي، به‌ويژه سازمان علمي، فرهنگي و تربيتي ملل متحد (يونسكو) همزمان با اتخاذ سازوكارهاي پيشگيرانه وضعي متناسب با حيثيت فرهنگي و تاريخي بناها، اماكن و آثار باستاني، با ارجاع وضعيت سوريه به ديوان كيفري بين‌المللي از رهگذر تصميم شوراي امنيت، الزام يا اقناع دولت سوريه به صدور اعلاميۀ پذيرش يا تقاضاي كشورهايي كه اتباع آن عضو گروه‌هاي مسلح غيردولتي فعال در سرزمين سوريه هستند، مي‌توانند نسبت به تعقيب كيفري و محاكمۀ مرتكبان جنايات مذكور اقدام كنند.

Destruction of historical buildings and sites, using archaeologic site for military purposes and smuggling historical and antiquity objects are some of the war crimes committed in large scale and in a targeted, planned and systematic way against Syrian cultural heritage by Islamic State of Iraq and Syria. Lack of appropriate internal laws and regulations, failure of judicial, political and cultural organs of Syria, being not member to most of the international treaties governing cultural heritage, unwillingness and inability of security council for adopting appropriate measures such as military intervention or referral of Syria situation to international criminal court and noncompliance in the side of armed nonstate groups of the rules and principles of international humanitarian law has brought a dangerous situation for Syrian cultural heritage which are part of the common heritage of mankind. War crimes against such heritage is a threat to international peace and security. Hence, the international community shall use all of its legal and political capacities for prosecution and trial of persons who committed those crimes.