درآمدي بر ظرفيت سنجي تمدني آيات فقهي قرآن

آيات فقهي قرآن به عنوان بخشي از آموزه هاي ديني و نيز سرچشمه اوليه دانش فقه افزون بر تعيين تكليف مكلفان داراي پيامدها و كاركردهاي اجتماعي هم است. اين پيامدها به صورت مستقيم و غيرمستقيم نظام هاي مختلف تشكيل دهنده يك جامعه را از خود متاثر مي سازد و اثرپذيري نظام ها از اين مولفه ها به نوبه خود به اثرپذيري يك تمدن از آنها مي انجامد. اين نوشتار با مبنا قرار دادن تقسيم بندي مرحوم شهيد صدر از مباحث فقهي؛ يعني تقسيم فقه به چهار باب اصلي عبادات، اموال، آداب شخصي و آداب عمومي با چند زيرشاخه فرعي، كوشيده است دلالت هاي اجتماعي و بالمآل تمدني آيات فقهي قرآن را بر سه نظام منتخب؛ يعني نظام فرهنگي و نظام سياسي و نظام اقتصادي مورد بررسي قرار دهد. يافته هاي اين تحقيق حكايتگر آن است كه اين آيات دربردارنده انبوهي از كاركردهاي اجتماعي و تمدني است كه مي توان آن را ظرفيت تمدني ناميد.