تبيين ريشه‌هاي قرآني انديشه كلامي اعجاز قرآن

Explaining of Quranic Sources of "Quran’s Miraculousness" as a Theological Thought

برخي انديشمندان ميان «اعجاز» قرآن در اصطلاح متكلمان و «الهي بودن» اين كتاب فرق نهاده، در همسويي انديشه اعجاز قرآن با آيات قرآن تشكيك كرده‌اند. از سوي ديگر بعضي دانشمندان براي دفاع از اعجاز ذاتي قرآن در برابر انديشه «صرفه»، دلالت آيات موسوم به تحدّي را كافي ندانسته و بر اجماع امّت تكيه دارند. گويا نقش قرآن به عنوان سرچشمه انديشه كلامي اعجاز قرآن چندان شناخته نيست. در اين پژوهش با استناد به بيان‌هاي گوناگون قرآن روشن مي‌شود كه اين كتاب آسماني، همه مولفه‌هاي مذكور در تعريف كلامي معجزه را دارد؛ يعني علاوه بر الهي بودن، خارق‌العاده و موجب اتمام حجّت است. در نتيجه، ريشه قرآني انديشه اعجاز قرآن به آيات تحدّي محدود نيست بلكه تعبير‌هاي گوناگوني در قرآن مانند اطلاق لفظ آيه بر عبارت‌هاي قرآن و بر معجزات پيامبران پيشين بر خلاف كتب آسماني ديگر، اوصاف شگفتانگيز قرآن، شهادت قرآن بر رسالت پيامبر(ص)، ارجاع به قرآن دربرابر درخواست معجزه از سوي كافران، ... مبيّن اعجاز ذاتي اين كتاب آسماني است.

The scholarʹs views on the Miraculousness of the noble Quran are different. Some believe that it is a “miracle” and others believe that it is “divine book”. The latter think, the Quranic verses don’t confirm the theological thought of miraculousness. Some of the former, to confront the “sarfah” theory, have relied on “Ijma al-Ommah”. Therefore, the role of Quran, as the original source of “miracle of Quran” as a theological thought, is unknown. This study shows that the noble Quran has all the theological components of miraclousness; so, this book is not only a divine book, but also an extraordinary one.