نقش مجلس شوراي ملّي در بهبود شرايط اقلّيت هاي ديني در ايران (بررسي تلاش هاي لقمان نهوراي، نماينده كليميان در مجالس دوره رضاشاه)

The National Parliamentʹʹs role in improving the situation of religious minorities in Iran (Analysis of Loqman Nehuray efforts, the Jewish representative in the Parliament during the period of Reza Sh

تا پيش از جنبش مشروطه، اقلّيت هاي ديني ايران در بافت سنّتي جامعه از حداقل امتيازات شهروندي محروم بودند. درنتيجه، در جريان جنبش مشروطه، جمع كثيري از كليميان و مسيحيان به مشروطه خواهان پيوستند. امّا با آغاز به كار مجلس اوّل، فضاي سو ‌ظن چنان ادامه يافت كه نماينده كليميان ايران، عزيزالله سيماني، ناچار به استعفا شد و جاي خود را به آيت الله سيدعبدالله بهبهاني داد. در مجلس دوم، يكي از فعّالان برجسته جامعه كليمي ايران به نام دكتر لقمان نهوراي به هدف استيفاي حقوق شهروندي اين اقلّيت ديني به خانه ملّت پا گذاشت. نهوراي به نيابت از يقوطيل كاشاني رياست حِبرا قَديشا، نخستين انجمن كليميان تهران را برعهده داشت. وي از دوره دوم تا پايان دوره سيزدهم نماينده كليميان ايران در مجلس بود. نهوراي همواره جزو دسته منفردين نمايندگان مجلس بود و با دسته‌هاي مختلف روابط حسنه داشت و از اين نظر مي‌توانست مساعدت هر دسته اي را جلب نمايد. به رغم وابستگي رضاشاه به آلمان نازي، نهوراي از پاي ننشست و نخستين قوانين و اصلاحات را براي به رسميّت شناختن حقوق اوّليه اقلّيت هاي قومي به مجلس برد. پژوهش حاضر تلاشي است در بررسي نقش اساسي و بنيادين دكتر لقمان نهوراي در تحوّلات تاريخ معاصر يهوديان ايران.