ارزيابي خطرات زيست محيطي مناطق حاشيه درياچه اروميه ناشي از نوسانات مرز پيراموني طي سال‌هاي 1985 تا 2010

Assessment of the Environmental Risks of the Urmia Lake Peripheral Parts Due to the Lakes Border Fluctuations During 1985 to 2010

ارزيابي تأثير‌ات و توان‌هاي محيطي امروزه به عنوان يكي از مباحث پايه­اي برنامه­ريزي‌هاي اقتصادي، اجتماعي و طرح‌هاي شهري و روستايي مطرح است. درياچه اروميه در 45 درجه و 10 دقيقه تا 45 درجه و 45 دقيقه طول شرقي و 37 تا 38 درجه و 16 دقيقه عرض شمالي قرار دارد. حداكثر مساحت آن در ماه‌هاي ارديبهشت و خرداد و حداقل گسترش آن در ماه‌هاي مهر و آبان است مساحت كل حوضه آبريز درياچه اروميه بالغ بر 51876 كيلومتر مربع و طول درياچه حدود 140 كيلومتر و عرض آن 20 الي 50 كيلومتر مي‌باشد و محيط آن حدود 500 كيلومتر برآورد شده است در اين درياچه يك جريان داخلي آب در سمت غرب از شمال به جنوب و در سمت شرق از جنوب به شمال وجود دارد كه در سواحل شمالي داراي جهت شرقي غربي  و در سواحل جنوبي داراي جهت حركت غربي   شرقي است. و اين امر بر مشكلات مناطق واقع در شرق درياچه كه داراي حداكثر پسروي نيز مي‌باشند؛ مي‌افزايد. اين پژوهش با توجه به نوع هدف، از نوع كاربردي و از نظر ماهيت و روش، از نوع تحقيقات توصيفي تحليلي مي‌باشد. در ابتداي امر از تصاوير موزاييك شده سال‌هاي 1985 و 2010درياچه اروميه استفاده گرديد. در محيط نرم افزار قسمت‌هاي مختلف آن برش زده شد و در محيط نرم افزاري ARC GISبر روي درياچه اروميه بر اساس وضعيت بهره‌وري اراضي و مناطق جمعيتي و ...  چهار سطح مشخص گرديد. سپس با استفاده از لايه­هاي مختلف جمعيت، مناطق مسكوني، ارتفاع، كاربري و ... از طريق روي‌هم­گذاري لايه 5 مورد نقشه مناسب تهيه گرديد كه به تفسير هر كدام از نقشه پرداخته شد تحقيقات نشان داد كه اكثر شهرهايي كه در بخش شرقي منطقه مطالعاتي قرار دارند همچون: تبريز، آذرشهر، صوفيان، مياندوآب، مرند و ... حداكثر خطرپذيري قرار دارند و شهرهايي هم چون بناب كه جهت باد در آن‌ها غربي مي‌باشند در اوج خطرپذيري قرار دارند چون اكثر مناطق حاشيه درياچه در ارتفاعات زير 30 متر از سطح دريا قرار دارند بر ميزان خطرپذيري مناطق افزوده مي‌گردد كه در صورت جابجايي نمك توسط باد و آبياري از طرف كشاورزان با شورشدن اراضي آبي و ديم به مساحت حدود 10 ميليون هكتار بر مشكلات در طول زمان نيز افزوده خواهد شد و در نهايت منجر به مهاجرت صدها هزار نفر از ساكنين منطقه ما خواهد شد.

Evaluating the effects and environmental capacities is one of the most fundamental issues for economical and social planning, urban and rural projects these days. Lake Urmia is situated between 45°10′ and 45°45′ east longitude and lies between 37° to 38°16′north latitude. Its maximum area is in the months of May and June and minimum spread occurs in September and October. The total area of the Lake Urmias drainage basin is over than 51,876 square kilometers; its length, width and environment are estimated respectively almost 140, 20 to 50 and 500 square kilometers. At the West side of this lake there is an internal flow that rills from north to south, on its east part it rills from south to north, while in the northern coast it has eastwest direction ,in the southern coast it has westeast direction and it would increase the problems of the east coast that also has maximum rollback. The research according to the type of the purpose is an applied manner and point of view `pictures of the years 1985 and 2010 were utilized. In softwares environment different sections were cut and in ARC GIS software environment on the Lake Urmia four levels were determined considering the state of lands staff productivity and population area. Then by using different layers of population, residential areas, height ,usage etc… and by laying layers on each other ,five appropriate maps were provided that each map was analyzed , and on the basis of it most of the cities that located in the east part of study area such as Tabriz, Azar shahr ,  Sufian , Miandoab , Marand etc… are most exposed to ones to danger and therefore the cities like Bonab where wind blows from the west they are at the highest risk because the  most peripheral parts of the lake are 30 meters lower than sea level  and  it causes  this area to be more risky. Transferring salt by wind and irrigation of the lands by farmers cause the salination of 10 million hectares of the water and dryland farms and being at the risk of more problems and therefore immigration of hundred thousand s of our compatriots during the time. So this problem added to the other environmental problems that should be taken seriously. There are two ways to decrease the danger; first, it is suggested to abandon water withdrawals from the illegal digging wells immediately and abusers should be met by justice, Secondly the share of Lakes water should be increased, otherwise according to diffusion of Mediterranean winds to west of our country not only it can cause damage to the peripheral provinces but also it can destroy Tehran