ارتباط بين سواد سلامت و سازه‏هاي تئوري رفتار برنامه‏ريزي شده و انجام آزمون‏هاي غربالگري سرطان پستان در زنان مراجعه كننده به مراكز بهداشتي و درماني رشتخوار1393

The Relationship between Health Literacy and Constructs of Theory of Planned Behavior and Breast Cancer Screening Tests Performance among Women Referred to Health Care Centers in Roshtkhar, 2015

مقدمه: سواد سلامت را مي‏توان به صورت توانايي خواندن، درك كردن و عمل كردن بر اساس توصيه‏هاي بهداشتي و سلامتي تعريف كرد. تئوري رفتار برنامه‏ريزي شده، اصلي‏ترين علت يك رفتار را، قصد براي انجام آن رفتار مي‏داند. مطالعه حاضر با هدف تعيين ارتباط بين سواد سلامت و سازه‏هاي تئوري رفتار برنامه‏ريزي شده و انجام آزمون‏هاي غربالگري سرطان پستان در زنان روستايي رشتخوار انجام شد. روش بررسي: اين مطالعه مقطعي بر روي 250 نفر از زنان 35 ساله و بالاتر تحت پوشش مراكز روستايي رشتخوار انجام شد. روش نمونه‏گيري به صورت تصادفي چند مرحله‏اي بود. ابزار جمع‏آوري داده‏ها پرسشنامه محقق ساخته مبتني بر تئوري رفتار برنامه‏ريزي شده و پرسشنامه سواد سلامت عملكردي بزرگسالان (TOFHLA) بود. كه توسط زنان تكميل شد. داده‏هاي جمع‎آوري شده توسط نرم‏افزار 16‏SPSS و آمار توصيفي و آزمون‏هاي همبستگي اسپيرمن، كروسكال- واليس و رگرسيون خطي در سطح معني‏داري 05/0 مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته‏ها: ميانگين سني افراد مورد مطالعه 84/4±6/39 بود. آزمون كروسكال- واليس نشان داد بين سواد سلامت و انجام آزمون‏هاي غربالگري سرطان پستان ارتباط معناداري وجود دارد (p<0/001). همچنين بر اساس ضريب همبستگي اسپيرمن، بين سواد سلامت و هنجارهاي انتزاعي (p<0/001, r=0/49) و همچنين بين نگرش و سواد سلامت (p<0/001, r=0/40)ارتباط معناداري وجود داشت. بر اساس نتايج رگرسيون خطي، سازه‏هاي تئوري رفتار برنامه‏ريزي شده توانستند 40% از واريانس رفتار را پيش‏بيني نمايند. نتيجه‏گيري: نتايج مطالعه نشان داد كه تئوري رفتار برنامه‏ريزي شده مي‏تواند به عنوان چهارچوب مناسبي براي طراحي و اجراي مداخلات سرطان پستان و سواد سلامت بكار رود.

Abstract Introduction: Health literacy is a measure of an individual&rsquo;s ability to read, comprehend, and act on medical instructions. According to the theory of planned behavior, the main cause of a behavior is intention. This study aimed to determine the association between health literacy and constructs of theory of planned behavior and Breast Cancer Screening Tests performance among rural women in Roshtkhar Methods: This crosssectional study was conducted on 250 women above age 35 years who were selected by Multistage random sample method from population covered by rural health centers of Roshtkhar. Data were collected by researchermade questionnaire and questionnaire of Test of functional health literacy in adults. Data were analysed using SPSS software version16, using descriptive statistics and Spearman correlation test, KruskalWallis and linear regression models (&alpha;=0.05). Results: The mean age of participants was 39.6&plusmn;4.84 years. The Kruskal Wallis Test was shown a significant relationship between Breast Cancer Screening Tests performance and Health Literacy (p<0.001). The Spearman correlation was shown a significant correlation between Subjective norms(r=0/49, p<0.001), Attitude(r=0/40, p<0.001) and health literacy. Linear regression showed that 40 percent of the variance in behavior was predicted by constructs of theory of planned behavior. Conclusions: The theory of planned behavior could be used as an appropriate theoretical framework for the design and implementation of health literacy and breast cancer interventions.