مباني و اصول مسيوليت كيفري اشخاص حقوقي در قانون مجازات اسلامي ايران

The Foundations and Principles of the Legal Persons’ Criminal Liability in Iranian Last Islamic Penal Code

اگر مسيوليت كيفري را مبتني بر شرايطي بدانيم كه در خصوص اعمال مجازات نسبت به انسان ذي-شعور مورد توجّه قرار گرفته اند بي ترديد مقوله نسبتاً جديد مسيوليت كيفري اشخاص حقوقي كه نه روحي براي شرير شدن دارند و نه جسمي براي حبس گرديدن با چالش مواجه گشته و به توجيه هاي خاصي نياز خواهد داشت. به رغم اينكه در طول ساليان گذشته كه اين مقوله وارد قلمرو حقوق كيفري ايران گشت تلاش هايي در جهت رفع آن چالش ها به عمل آمد، وجود ديدگاه هاي متعارض در اين زمينه نشان مي دهد كه چالش هاي مذكور به درستي مرتفع نشده اند. در اين شرايط، قانونگذار ايران بدون توجّه به اين چالش ها آشكارا از مسيوليت كيفري اشخاص حقوقي دفاع و براي آن مقرّراتي را وضع كرده است. بنابراين، سوال اين است كه چرا با وجود چالش هاي مذكور قانونگذار ايران مسيوليت كيفري اشخاص حقوقي را پذيرفته است؟ قطعاً او تحت تاثير مباني مختلفي به اين سياست روي آورده است. اين مباني هرچه كه باشد آنقدر اهميت داشته است كه وي را نسبت به مقوله مسيوليت كيفري اشخاص حقوقي متقاعد نموده است. البتّه شكّي نيست كه پيش بيني اين مسيله نمي تواند بدون در نظر گرفتن برخي اصول و قواعد ضروري اين حوزه صورت گيرد. از اين رو، در اين مقاله سعي كرده ايم ضمن بررسي مباني مورد نظر قانونگذار ايران، اصول راهبردي حاكم بر مسيوليت كيفري اشخاص حقوقي را نيز مورد مطالعه قرار دهيم. روش مطالعه ما در اين تحقيق مبتني بر تحليل موادّ قانوني در چارچوب اصول حقوقي است.

If criminal liability is based on conditions that are considered for penalties against human sentient, certainly the relatively new category of criminal liability of legal persons will be faced with challenges because the legal persons have not a soul to be devil and not a body to be prisoner. In this situation, this new category needs to be justified. Over the years that the concept entered into the realm of Iranian criminal law, despite the efforts being made to meet these challenges, existence of conflicting views in this area shows that the challenges are not resolved correctly. In these circumstances, the Iranian legislature, regardless of the challenges, has clearly defended the criminal liability of legal persons and has made some provisions in this area. So, the question is exactly that why, despite the challenges, Iranian legislator has accepted the criminal liability of legal persons? He certainly has embraced this strategy under the influence of various foundations. Whatever, theses foundations are so important that the legislator is convinced concerning the issue of criminal liability of legal persons. Of course, no doubt that this issue cannot be predicted without taking into account certain essential principles and rules of this field. Hence, in this article, while discussing the foundations of the Iranian legislator, we have tried to study also the strategic principles governing the criminal liability of legal persons. Our methodology in this research is based on analysis of legal provisions within the framework of legal principles.