مقايسه تطبيقي جايگاه مناطق كشور بر مبناي توسعه ي دانش محور

موضوع نوآوري و خلق دانش يك حوزه پژوهشي مهم در برنامه­ريزي توسعه منطقه­اي محسوب مي­شود. بسياري از كشورها به اهميت اين موضوع پي برده و به تقويت بخش هاي دانش محور اقتصادي پرداخته اند. در كشور ما نيز طي سالهاي گذشته اقداماتي در راستاي توسعه مبتني بر دانش صورت گرفته و متاثر از آن، تحولاتي در فضاي سرزميني كشور و نقش و جايگاه استان ها در فرايند اين تغيير و تحول، در حال شكل گيري است. با در نظر گرفتن اين تحولات، هدف اصلي اين مقاله، مقايسه تطبيقي جايگاه مناطق مختلف كشور در توسعه دانش محور مي باشد. در اين راستا، پژوهش حاضر با روش تحقيق كمي- تحليلي و با استفاده از داده هاي آماري موجود و از طريق ابزار GIS و تحليل هاي فازي و سلسله مراتبي (AHP) موجود در آن و نيز نرم افزار SPSS، به تحليل پيامدهاي اين تغيير و تحولات پرداخته و تلاش نموده است تا جايگاه استان هاي كشور را در فرايند توسعه دانش محور مشخص نمايد. براي اين منظور با توجه به معيارهاي مورد استفاده در مطالعات مشابه و همچنين با توجه به امكان دسترسي به داده ها و اطلاعات مربوط به اين معيارها، در نهايت 15 نماگر در 4 گروه شاخص انتخاب، و بر اين اساس 31 استان كشور رتبه بندي شده كه نتايج، حاكي از عدم تعادل شديد ميان مناطق كشور در زمينه ظرفيت توسعه مبتني بر دانش است. مناطق مركزي كشور داراي وضعيت بهتري بوده و هر چه به سمت پيرامون مي­رويم شرايط به سمت بدتر شدن حركت مي كند. در اين ميان، استان تهران با فاصله بسيار زيادي از ديگر استان ها در رتبه نخست قرار گرفته و پس از آن استان هاي قم، سمنان و اصفهان در رتبه هاي دوم تا چهارم قرار دارند. همچنين سه استان كردستان، سيستان و بلوچستان، و خراسان شمالي به ترتيب رتبه هاي بيست و نهم تا سي و يكم را به خود اختصاص داده اند. اين روند نشان دهنده نابرابري­هاي فضايي در توسعه دانش محور است كه ضرورت و لزوم بازنگري سياست ها و برنامه ريزي براي كاهش فاصله ميان مناطق كشور را در ميان سياستگزاران كشور بازتاب مي دهد.