نقد رويكردهاي ادبي- قرآني اشاعره و معتزله با تكيه بر واژه «نظر» و« الي»در قرآن كريم

مساله كلامي امكان يا امتناع رويت خداوند، سبب اختلافات زيادي در تفسير ادبي آيات مختلف قرآني گرديده است. يكي از اين موارد، همراهي فعل «نظر» با حرف اضافه «الي» مي باشد كه از ديدگاه اديبان اشعري مسلك، چنين تركيبي به معناي رويت و ديدن است، در مقابل از ديدگاه اديبان معتزلي، اين تركيب به معناي ديدن نيست بلكه به معناي گرداندن حدقه چشم در جهت شيء ديدني مي باشد. هر يك از اين دو گروه، در اثبات نظريه ادبي خويش، به آيات قرآني، اشعار عربي و مكالمات روزمره مردم عرب زبان استشهاد جسته اند. در پژوهش حاضر اثبات گرديده كه در ادبيات عرب و بالتبع زبان فصيح قرآني، فعل نظر همراه با حرف اضافه الي به معناي ديدن و رويت است و گرداندن حدقه چشم از لوازم آن مي باشد نه معناي لفظي و ادبي فعل نظر. از اين جهت اديبان معتزلي در ارائه نظريه خويش ميان معناي لفظي با لوازم خارجي آن خلط نموده اند و دچار مغالطه گشته اند.