بررسي عملكرد ، قابليت انتقال مجدد آسيميلات ها به دانه و فتوسنتز سنبله ژنوتيپ هاي گندم ديم با مشاركت كشاورزان

به نژادي مشاركتي از سال 1384 در استان كرمانشاه آغاز گرديد و تحقيق حاضر بخشي از اين برنامه است. دراين پژوهش به منظور ارزيابي 16 ژنوتيپ گندم نان از نظر عملكرد دانه، قابليت انتقال مجدد و قابليت فتوسنتز سنبله، طرحي در قالب بلوك هاي كامل تصادفي در 4 تكرار در مزرعه كشاورزان واقع در منطقه ماژين شهرستان ايوان از توابع ايلام در سال زراعي 90 - 89 در شرايط ديم اجرا شد. در اين بررسي 13 ژنوتيپ پيشرفته انتخاب شده و سه رقم (سرداري ، آذر 2 و ريژاو ) گندم نان به عنوان ارقام شاهد، جمعا« 16 ژنوتيپ در شرايط ديم بررسي شدند. براي اندازه گيري قابليت انتقال مجدد، قسمتي از روش محلول پاشي با كلرات سديم 4/ 0 درصد كه بافت فتوسنتز كننده را از بين مي برد استفاده شد. براي اندازه گيري قابليت فتوسنتز سنبله نيز 10 روز پس از ظهور سنبله، 6- 5 ساقه با آلومينيوم فويل پوشانده شد و وزن هزار دانه آن ها اندازه گيري شد. از نظر قابليت انتقال مجدد، ژنوتيپ هاي 15 )آذر 2(، 13 ، 16 )ريژاو ( و 8 ارقام برتر بودند. ژنوتيپ هاي 15 )آذر 2(، 16 )ريژاو( و 13 و 7 و 8 با رتبه مشترك 3 نيز از نظر قابليت فتوسنتز سنبله ارقام برتر بودند. از نظر سرعت رشد اوليه نيز ژنوتيپ هاي 16 )ريژاو(، 5 و 14 سرداري( بيشترين رشد اوليه را داشتند. ژنوتيپ 9 از نظر عملكرد دانه، بالاترين عملكرد را داشت و نسبت به ارقام شاهد سرداري، آذر 2 و ريژاو به ترتيب 24 ، 41 و 61 درصد برتري داشت. همچنين ژنوتيپ شماره 12 نسبت به ژنوتيپ هاي آذر 2 و سرداري امتياز بهتري از كشاورزان گرفته بود. ژنوتيپ 16 )ريژاو( برترين ژنوتيپ از نظر كشاورزان بود. از اين ژنوتيپ هاي برتر مي توان در برنامه دورگ گيري به منظور ايجاد نوتركيب هاي برتر از نظر صفات مرتبط با تنش خشكي استفاده كرد.