بررسي صفات كيفي و روابط آنها با عملكرد در لاين هاي اميد بخش برنج ( Oryza sativa )

به منظور بررسي صفات كيفي 10 لاين اميد بخش برنج و 4 رقم هاشمي، كادوس، بهار 1 و نعمت، آزمايشي در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با چهار تكرار در موسسه تحقيقات برنج كشور (رشت)، در سال 1387 به اجرا در آمد. لاين هاي مورد بررسي در اين آزمايش، منتج از دورگ گيري واريته نعمت به عنوان والد مادري با تعدادي از والدين محلي خوش كيفيت به عنوان والد متنوع پدري تهيه شده است. صفات كيفي شامل مقدار آميلوز، درجه حرارت ژلاتيني شدن، تعيين قوام ژل، اندازه و شكل دانه، طويل شدن دانه، عطر بعد از مرحله برداشت و تبديل برنج، در آزمايشگاه اندازه گيري شدند. طبق نتايج حاصله در تمام صفات مورد بررسي اختلاف معني داري بين لاين هاي اميد بخش با ارقام شاهد وجود داشت. لاين 223 ، كيفيت بالاتري داشت زيرا داراي آميلوز متوسط) 28 / 22 %(، دماي ژلاتيني شدن متوسط نمره 63 / 4( و افزايش دانه خوب بوده و از نظر عطر با هيبريد بهار 1 اختلاف معني داري نداشت. بالاترين عملكرد دانه مربوط به لاين 415 با عملكرد 6/ 74 تن در هكتار بدست آمد اما از نظر صفات كيفي نسبت به بقيه لاين هايي كه عملكرد كمتري داشتند، در وضعيت پايين تري قرار گرفت. لاين هاي 108 و 209 از نظر خصوصيات فيزيكي و شيميايي مشابه و معطر بودند. طبق مقايسات گروهي انجام شده، طويل شدن دانه در رقم محلي)طارم هاشمي( بيشتر از ارقام اصلاح شده بود. همبستگي مثبت و معني داري نيز بين درصد آميلوز و درجه حرارت ژلاتيني شدن با ميزان عملكرد دانه وجود داشت. اما صفاتي مانند طول دانه بعد از پخت و طويل شدن دانه )ري آمدن( همبستگي منفي و معني داري با عملكرد نشان دادند. در اين تحقيق لاين هايي با خصوصيات كيفي بالاتر عملكرد پايين تري داشتند.