تاثير تيمارهاي مختلف پرايمينگ بر ويژگي هاي مرفوفيزيولوژيكي و عملكرد دو رقم گندم در شرايط مطلوب و قطع آبياري

كشت دير هنگام و كمبود نزولات آسماني از جمله مشكلات عمده در زراعت گندم در مزارع كشور به شمار مي رود. بدين منظور آزمايشي جهت القاء تحمل به تنش رطوبتي تحت شرايط مزرعه اي در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان آذربايجان غربي در سال زراعي 1387-88 اجرا شد.آزمايش بصورت اسپليت پلات فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار بود كه در آن فاكتور اصلي تنش شامل دو سطح آبياري معمول ( عدم تنش ) و قطع آبياري پس از ساقه رفتن )تنش رطوبتي( و فاكتوريل رقم گندم شامل ( a1 =زرين، a2 =سرداري)، 6 سطح پيش تيمار بذور شامل) b1 =پلي اتيلن گل كيول 10 درصد، b2 =كلريد پتاسيم 5/ 2 درصد، b3 =كلريد سديم 3 درصد، b4 =شاهد، b5 =هاردنينگ و b6 =اكسين) ppm1 (( به عنوان فاكتور فرعي، به صورت فاكتوريل به كرتهاي فرعي اختصاص يافتند. تنش رطوبتي در مزرعه با قطع آبياري از مرحله ساقه رفتن اعمال شد. نتايج تجزيه واريانس مزرعه اي نشان داد كه به جز صفات محتواي نسبي آب برگ پرچم و تعداد پنجه بارور تمامي صفات از قبيل عملكرد دانه، تعداد سنبلچه در هر سنبله، تعداد دانه در سنبله، ماده خشك كل، وزن هزار دانه، مساحت برگ پرچم، ارتفاع بوته و ميزان كلروفيل برگ پرچم تحت تاثير تيمارها قرار گرفتند. تيمار بذور باعث بهبود بسياري از صفات از قبيل عملكرد دانه )افزايش 35 درصدي( در پيش تيمار با تنظيم كننده هاي رشدي در رقم زرين در شرايط عدم تنش مي شود. بهترين نتايج در بين پيش تيمارهاي مختلف از پيش تيمارهاي هورموني بر روي صفاتي همچون تعداد سنبله در متر مربع، تعداد سنبلچه در هر سنبله، تعداد دانه در سنبله و عملكرد دانه حاصل شد. در كنار پيش تيمارهاي هورموني، هيدرو پرايمينگ و هاردنينگ )با عملكرد دانه به ترتيب 2/ 562 ، 7/ 532 گرم بر مترمربع( نيز نتايجي نزديك به پيش تيمارهاي هورموني نشان داد كه به علت بالا بودن هزينه پيش تيمار كردن با مواد تنظيم كننده رشد توصيه مي شود از پيش تيمار هيدروپرايمينگ استفاده شود كه هزينه كمتري دارد. پيش تيمار كردن بذور موجب تسريع مراحل نموي گياه مي شود و از اين طريق حداقل يك مرحله آبياري مزرعه كاهش مي يابد. با توجه به شرايط آب و هوايي خشك و نيمه خشك كشورمان پيش تيمار بذور ضروري مي باشد.