نوسان شمالگان و نقش آن در تغييرپذيري دماهاي كمينه منطقه شمال شرق ايران

نوسان شمالگان يا AO يكي از موثرترين الگوهاي پيوند از دور زمستانه در نيمكره شمالي است. در اين پژوهش به بررسي اثر نوسان شمالگان يا AO بر حداقل دماي ماهانه­ي منطقه­ي شمال شرق ايران پرداخته شده است. داده­هاي مورد نياز كه شامل داده­هاي كمينه­ي دماي ماهانه 17 ايستگاه سينوپتيك منطقه­ي مورد مطالعه بود، از بخش آمار سازمان هواشناسي كشور دريافت گرديد. در تحليل داده­ها و كشف روابط، عمدتاً روش همبستگي پيرسون مورد استفاده قرار گرفته است. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد كه بين الگوي پيوند از دور AO و دماهاي كمينه منطقه شمال شرق ايران رابطه معني داري در دوره سرد سال وجود دارد. رابطه ياد شده از نوع منفي و معكوس مي باشد و اين بدان معني است كه وقتي شاخص عددي مثبت نشان مي دهد، دما پايين رفته و برعكس زماني كه شاخص منفي است، دماي منطقه شرق ايران از خود افزايش نشان مي دهد. در بين ايستگاه هاي مورد مطالعه، ارتباط دماهاي كمينه و متوسط ماهانه ايستگاه هاي بيرجند و بجنورد بيش از ساير ايستگاه ها تحت تاثير الگوي AO دچار نوسان شده و ضرايب همبستگي معني داري بين دماي كمينه و متوسط ايستگاه هاي بيرجند و بجنورد با AO مورد محاسبه قرار گرفته است. اثر AO بر دماي متوسط منطقه مورد مطالعه يعني شمال شرق ايران در سه ماهه ژانويه تا مارس و دو ماهه ژانويه- فوريه و در ماه ژانويه بسيار چشمگيرتر از ساير دوره هاي زماني مي باشد.