بررسي كتيبه و درخت سخنگو در هنر فلزكاري خراسان (سده هاي 6 و 7 ق/ 12 و 13 م.)

اغلب نقش مایه های سنتی ریشه در فرهنگ ها، باورهای مذهبی و یا داستان های اساطیری دارند كه با گذر از صافی ذهن طراحان، بر روی انواع هنرهای صناعی اجرا می شوند. درخت سخنگو نقشی است كه از تركیب صور انسانی و جانوری با نقوش گیاهی شكل یافته است. در اغلب كتاب هایی كه جغرافیدانان مسلمان تالیف كرده اند، به درخت یا جزیره واق در نواحی شرقی همچون چین و هند اشاره شده است. با اینحال برخی از محققین بر این اعتقادند كه پس از فتح قسمتی از هند به دست حاكمان غزنوی این نقش بواسطۀ اندیشمندان ایرانی همچون ابوریحان بیرونی و ابوالقاسم فردوسی وارد هنر تزیینی ایران شده، زیرا با ورود اسلام به ایران و تحریم صورتگری طراحان نقوش سنتی در جستجوی راهی برای نمایش صور انسانی و جانوری بوده اند. اولین بار درخت سخنگو در هنر فلزكاری قرون 6 و 7 ق/ 12 و 13 م. مورد استفاده قرار گرفت، سوال اصلی تحقیق این است كه درخت سخنگو در آثار فلزی سده های میانه به چه صورت هایی بكار رفته است؟ هدف از انجام تحقیق مشاهدۀ انواع صورت های درخت سخنگو در هنر فلزكاری ایران در سده های میانه است. روش تحقیق در این نوشتار به صورت توصیفی – تحلیلی است و شیوۀ گردآوری اطلاعات نیز به صورت كتابخانه ای و اسنادی است. پس از طبقه بندی و تحلیل آثار موجود می توان گفت نقش درخت و كتیبۀ سخنگو ریشه در هنرهای تزیینی هند داشته و در سده های 6 و 7 ق/ 12 و 13 م. از طریق هنرمندان خراسانی وارد ایران شده است.