اثر نوع و ميزان كود نيتروژن بر عملكرد و كارايي مصرف آب و نيتروژن در نعناع فلفلي (Mentha piperita L.)

به منظور مقايسه نوع و مقدار كود نيتروژن بر عملكرد، ميزان اسانس و كارايي مصرف آب گياه نعناع فلفلي (Mentha piperita L.)، آزمايشي به صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال هاي 93-1392 و 94-1393 در دانشگاه كشاورزي و منابع طبيعي رامين خوزستان اجرا گرديد. كودهاي نيتروژني شامل اوره، سولفات آمونيوم و اوره آمونيوم نيترات (UAN) در سطوح صفر، 70، 140، 210 و 280 كيلوگرم نيتروژن در هكتار به عنوان تيمار مورد مقايسه قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه عملكرد تر نعناع فلفلي به ازاي هر كيلوگرم نيتروژن در سال دوم آزمايش (7/97 كيلوگرم در هكتار) نسبت به سال اول (88 كيلوگرم در هكتار) بيشتر بود. عملكرد ماده خشك با افزايش مقدار نيتروژن از منبع كودي اوره آمونيوم نيترات(با 25 كيلوگرم در هكتار)، نسبت به اوره (18 كيلوگرم در هكتار) و سولفات آمونيوم (16 كيلوگرم در هكتار)، بيشتر بود. در هر دو سال آزمايش، كود اوره آمونيوم نيترات عملكرد اسانس بيشتري داشت و حداكثر عملكرد نسبي اسانس در سال اول و دوم آزمايش به ترتيب از 280 و 210 كيلوگرم نيتروژن در هكتار بدست آمد. محتواي نيتروژن ساقه با افزايش ميزان كود نيتروژن افزايش يافته و كودهاي اوره و اوره آمونيوم نيترات، باعث انباشته شدن نيتروژن بيشتري در برگ شدند. كارايي بيولوژيك مصرف آب به ازاي هر كيلوگرم نيتروژن مصرفي در كود اوره آمونيوم نيترات (9/1 گرم بر مترمكعب)، نسبت به اوره (4/1 گرم بر مترمكعب) و سولفات آمونيوم (3/1 گرم بر مترمكعب) بيشتر بود. حداكثر كارايي اقتصادي و بهره وري آب در سال اول و دوم آزمايش به ترتيب از مقادير 280 و 250 كيلوگرم نيتروژن بدست آمدند. با افزايش ميزان مصرف كود نيتروژن، كارايي زراعي مصرف نيتروژن در سال دوم (با شيب 34/0گرم بر گرم) نسبت به سال اول (با شيب 17/0 گرم بر گرم)، كاهش نشان داد و كارايي جذب اوره و سولفات آمونيوم با افزايش مصرف، كاهش يافتند، اما در كود اوره آمونيوم نيترات، تا سطح 170 كيلوگرم در هكتار باعث افزايش كارايي جذب شده و سپس كاهش يافت. كارايي فيزيولوژيك نيتروژن در كود سولفات آمونيوم در هر دو سال آزمايش مشابه بود و نسبت به اوره و كود اوره آمونيوم نيترات برتري جزئي نشان داد. بر اساس نتايج اين آزمايش به نظر مي رسد كه مصرف مقادير بالاي كود اوره آمونيوم نيترات در زراعت نعناع فلفلي در خوزستان نسبت به كودهاي اوره و سولفات آمونيوم كارايي بهتري داشته باشد، در حالي كه در سطوح پايين، كارايي توليد اوره و پس از آن سولفات آمونيوم بهتر بود.