حقوق بين‌الملل فضا و ضرورت حفظ محيط زيستِ فضايي

International space law and the necessity of protection of the environment of the outer space

تاريخ توسعۀ حقوق بين‌الملل فضا نشان مي‌دهد كه در زمان انعقاد پنج معاهده اصلي در زمينه حقوق فضا، مسائلي مانند استفاده صلح‌آميز و بهره‌برداري از فضا و مسئوليت دولت‌ها در قبال فعاليت‌هاي فضايي، مباحث غالب و اساسي در اين زمينه بوده و حفظ محيط فضا امري فرعي و ثانوي تلقي شده است. با اين حال، اكنون كشورها به اين نتيجه رسيده‌اند كه حفظ فضا براي ادامه فعاليت‌هاي فضايي امري ضروري است. هر گونه بهره‌برداري و استفاده از فضا و هر گونه توسعه و پيشرفتي كه با استفاده از فضا و فناوري‌هاي فضايي حاصل مي‌شود، بايد به‌صورت كاملاً متعادل، به دور از هر گونه افراط و با در نظر گرفتن اين مسئله باشد كه آيندگان نيز از حق استفاده و بهره‌مند شدن از اين محيط برخوردارند. استفاده نسل حاضر نبايد به‌گونه‌اي باشد كه به آلودگي جبران‌ناپذير محيط فضا و در نتيجه مشكل شدن امكان بهره‌مندي از آن يا بلااستفاده شدن آن بينجامد. براي جلوگيري مؤثر از آلودگي ناشي از پسماندهاي فضايي و منابع نيروي هسته‌اي در محيط ماوراي جو، راهكارهاي مختلفي وجود دارد كه از ‌جمله مي‌توان از تهيۀكنوانسيون چارچوب و در صورت لزوم پروتكل‌هاي الحاقي، استفاده از اصول زيست‌محيطي همچون توسعۀ پايدار و در نهايت تأسيس آژانس فضايي بين‌المللي نام برد.

History of the development of International Space Law demonstrates that when the five major Space treaties were concluded, Issues such as peaceful use of Space and State responsibility for Space activities were predominant topics while protection of the Space environment was considered merely as a marginal issue. However, States have nowadays come to the conclusion that protection of Space is essential for sustainable Space activities. Any exploration and use of Space as well as any development and advancement achieved by Space technology, must be in an equitable manner free from excessiveness. In addition, the fact that future generations, too, have the right to enjoy the Space Environment should be taken into consideration. Use of Space by current generation should not cause unrepairable damage to the Space Environment making its use impossible. To efficiently prevent pollution arising from space debris and of nuclear power sources in Outer Space, different strategies including creation of a framework convention together with additional protocols, resort to environmental principles such as sustainable development and finally establishment of an International Space Agency, must be taken into account.