تحليل الگوهاي توسعه فيزيكي شهرهاي ايران با توجه به متغيرهاي جمعيتي ، طبيعي و كالبدي

شهرنشيني يكي از مهم ترين فعاليت هاي انساني است كه آثار تخريبي زيادي بر محيط زيست دارد. از مهم ترين اين آثار، توسعه بي رويه فيزيكي شهرهاست كه اغلب، با مسائلي مانند مصرف زياد زمين هاي كشاورزي، افزايش فاصله رفت وآمدها و مصرف زياد انرژي، آلودگي هاي محيطي فراوان، مصرف زياد منابع و تحميل فشار بر طبيعت همراه است. هدف اصلي اين پژوهش، دستيابي به نگرشي كلي از الگوي رشد فيزيكي مناطق شهري ايران و شناسايي متغيرهاي كلان جمعيتي و طبيعي مربوط به آن است. در اين مطالعه، الگوي توسعه فيزيكي نقاط شهري بالاي پنج هزار نفر در سطح كشور، در قالب دو الگوي رشد متصل و منفصل بررسي مي شود. داده هاي مورد استفاده، در سطح كلان و محدود به متغيرهايي است كه امكان دستيابي به آن ها در سطح كشور فراهم شد. در اين پژوهش، داده هاي اصلي با مراجعه به تصاوير ماهواره اي Google Earth و Google Map و همچنين نتايج سرشماري هاي عمومي نفوس و مسكن از سال 1335 تا 1385 به­دست آمدند. براي تحليل داده ها از آزمون خي دو و رابطه همبستگي پيرسون استفاده شد. مطابق نتايج كلي، از مجموع 689 شهر بالاي 5000 نفر در كشور در سال 1385، 413 شهر (9/59 درصد) الگوي رشد فيزيكي متصل و 276 شهر (1/40 درصد) رشد فيزيكي منفصل دارند. تحليل داده ها نشان مي دهد متصل يا منفصل­بودن توسعه فيزيكي شهرهاي كشور، با متغيرهايي مانند تعداد جمعيت، تراكم جمعيت، وسعت، ارتفاع و اقليم منطقه اي رابطه معنادار دارد.